Spis treści
Jeśli tylko mamy kawałek własnego ogródka – posadźmy porzeczki, bo to niezbyt wymagające krzewy. A ich owoce nadają się nie tylko do bezpośredniej konsumpcji, ale też na przetwory, takie jak dżemy, konfitury, soki i galaretki. Zarówno z czarnej, jak czerwonej porzeczki można także robić nalewki.
Miejsce i warunki dla porzeczek
Czerwone i białe porzeczki mają podobne wymagania glebowe. Lubią ziemię nieco kwaśną, wilgotną, próchniczą, lekko piaszczystą. Tylko czarna porzeczka potrzebuje trochę bardziej zasobnej gleby. Miejsce dla porzeczek powinno być zaciszne i słoneczne, choć poradzą sobie także w lekkim cieniu.
Kiedy sadzić i ciąć porzeczki?
Porzeczkowe krzewy najlepiej sadzić wiosną lub jesienią (sadzonki z gołym korzeniem), ale jeśli kupimy sadzonkę w doniczce, to termin sadzenia nie ma większego znaczenia. Pamiętajmy, że porzeczki rozrastają się na boki. Nie powinny rosnąć bliżej niż metr do 1,5 metra od siebie.
Po posadzeniu należy przyciąć gałązki sadzonki porzeczki czerwonej lub białej na dwa-trzy oczka od dołu, a porzeczkę czarną na trzy-cztery oczka. Pozwoli to roślinie na rozkrzewienie się. W kolejnych latach wystarczy tylko prześwietlać krzewy, nie dopuszczając do ich zbytniego zagęszczenia. Porzeczki można przycinać wczesną wiosną (zanim ruszy wegetacja) lub po owocowaniu.
Dowiedz się więcej: Kiedy i jak przycinać porzeczki czarne oraz białe i czerwone. Poznaj zasady i terminy
Kiedy owocują porzeczki?
Porzeczki owocują od czerwca do połowy sierpnia, zależy to od gatunku i odmiany. Czarne owocują głównie na przyrostach jednorocznych i dwuletnich, a czerwone i białe głównie na tzw. krótkopędach znajdujących się na pędach starszych. Z jednego dorosłego i dobrze utrzymanego krzewu można zebrać nawet do 8-10 kg owoców.
Właściwości porzeczek
Owoce czarnej porzeczki mają specyficzny zapach i smak. Nie każdy je więc lubi. Są jednak bardzo zdrowe. Stanowią doskonałe źródło witaminy C, potasu, fosforu, wapnia, magnezu i jodu. Zwiększają odporność organizmu i korzystnie wpływają na przemianę materii. W ich nasionach jest dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jak pisze Agata Orzełowska w artykule opublikowanym w portalu stronazdrowia.pl:
Owoce czarnej i czerwonej porzeczki ze względu na zawartość cennych substancji odżywczych wykazują wiele właściwości prozdrowotnych. Rutyna zawarta w czarnych porzeczkach wspomaga wchłanianie witaminy C, uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne. Kwercetyna oczyszcza drogi moczowe i ma działanie przeciwalergiczne. Kwasy fenolowe zawarte w czarnych porzeczkach działają przeciwzakrzepowo, przeciwzawałowo i przeciwzapalnie. Flawonoidy pomagają zwalczać wolne rodniki i są cennym sprzymierzeńcem w profilaktyce miażdżycy i innych chorób.
Gatunki i odmiany porzeczek do ogrodu
Najbardziej popularna w Polsce porzeczka czerwona występuje w handlu pod paroma odmianami. Oprócz typowych form krzewiastych można też kupić formy szczepione na pniu. To samo dotyczy porzeczki czarnej.
Natomiast porzeczka biała jest w Polsce mało popularna. Uprawia się głównie słowacką odmianę Bianka i niemiecką Juteborg. Liście białej porzeczki są jasnozielone. Owoce mają jasnobeżowy kolor i przezroczystą skórkę, przez którą widać wnętrze jagód.
Podpowiadamy: Jak samodzielnie rozmnożyć porzeczki. Trzy skuteczne sposoby
Choroby porzeczek
Najmniej odporna na choroby grzybowe jest porzeczka czerwona. Choruje np. na rdzę wejmutkowo-porzeczkową. Pierwsze objawy można dostrzec dopiero w drugiej połowie czerwca. To jasnozielone, drobne, stopniowo żółknące plamki na zewnętrznej stronie liści. Pod spodem liści wyraźne są brunatno-pomarańczowe poduszeczki z zarodnikami grzyba. Konieczne jest wtedy opryskanie krzewu środkiem przeciwgrzybicznym. Owoce trzeba zebrać wcześniej. Rozwojowi tej choroby porzeczek sprzyja sąsiedztwo sosen, dlatego lepiej nie sadzić ich w pobliżu. Sprawdź: jakich drzew i krzewów nie sadzić razem, bo będą chorować!
Jeszcze gorzej, jeśli krzew zaatakuje antrakoza, czyli opadzina liści porzeczek. Choroba zaczyna być widoczna w drugiej połowie maja. Na spodzie liści pojawiają się zielonkawe plamki, potem na górnej stronie – plami brunatne. Z czasem liście opadają. Trzeba je spalić, bo są w nich zarodniki, które mogą znów zarazić krzew. Wiosną tuż przed kwitnieniem, tuż po nim oraz po zbiorze owoców krzew trzeba opryskać preparatami grzybobójczymi.
Dowiedz się więcej: Jakie są choroby i szkodniki porzeczek oraz jak je zwalczać
Szkodnik porzeczek. Uwaga na mszyce!
Porzeczki bywają też atakowane przez mszyce. Szkodniki żerują na spodnich częściach liści, więc często ich nie zauważamy. Jednak kiedy powierzchnia liścia staje się mocno pofałdowana i jakby pokryta bąblami, to znak, że trzeba się zająć zwalczaniem mszyc. Polecamy domowe, ale skuteczne sposoby na mszyce. Tak się ich pozbędziesz i nie zaszkodzisz owocom.
Jeśli mszyce opanują porzeczki, często w ślad za nimi pojawią się tzw. grzyby sadzakowe. Korzystają one ze spadzi wydzielanej na mszyce i kolonizują powierzchnię liści. Wyglądają jak czarny osad, kojarzący się z sadzą. Osłabiają rośliny, bo przez takie „brudne” liście nie mogą one w pełni skutecznie prowadzić fotosyntezy, zapychają też aparaty szparkowe w liściach.
