Pigwowce wiosną zachwycają kwiatami. Ale dostarczą też owoców, które trudno kupić. Sprawdź, jak uprawiać ten krzew i jaki wybrać

Pigwowce to krzewy średniej wielkości. W zależności od gatunku i odmiany dorastają od 1 do 2 m wysokości, jednak są dość rozłożyste. Kwitną dość wczesną wiosną, bo najczęściej już w kwietniu-maju i najczęściej bardzo obficie. Czasem powtarzają kwitnienie późnym latem, ale jest ono zdecydowanie mniej spektakularne.

Kwiaty pigwowców najczęściej są w odcieniach czerwieni i pomarańczu, ale bywają też krzewy kwitnące na różowo, biało czy żółto. Niektóre odmiany mają półpełne kwiaty (np. pigwowiec okazały Nivalis). Latem pojawiają się owoce, które dojrzewają jesienią. Nie są one specjalnie kształtne i atrakcyjne, ale za to wyjątkowo wartościowe. Liście pigwowców mają błyszczącą powierzchnię i lancetowaty lub okrągławy kształt. Na zimę opadają. Warto wiedzieć, że pędy pigwowców najczęściej mają ciernie.

W Polsce uprawia się przede wszystkim trzy gatunki tych krzewów. Są to:

• pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica) – najczęściej dorasta do 1 m i kwitnie na pomarańczowoczerwono, wytwarza spłaszczone, nieduże owoce;
• pigwowiec okazały (pigwowiec chiński, Chaenomeles speciosa) – te krzewy są wyższe (do 2 m), kwiaty mają różne kolory, a owoce są spore i kuliste lub wydłużone;
• pigwowiec pośredni (Chaenomeles x superba) – to krzyżówka dwóch wyżej wymienionych gatunków, dorasta do 1-1,5 wys., ale ma też niższe odmiany, owoce mogą mieć zróżnicowany kształt.

Dodatkowo pigwowce mają odmiany, różniące się wielkością oraz kolorem i formą kwiatów. Jednak najważniejsze cechy mają wspólne – są łatwe w uprawie, wytrzymałe na mróz, a owoce wszystkich są jadalne (jeśli zależy nam właśnie na nich, to nie wybierajmy pigwowca japońskiego, którego owoce nie dość, że są małe, to jeszcze trudno się je zrywa).

Pigwowce, a szczególnie ich owoce, często nazywamy pigwą. To jednak błąd. Pigwa (Cydonia oblonga) to drzewo o kwiatach i liściach przypominających jabłoń. Również daje jadalne owoce – większe i kształtniejsze niż pigwowiec, ale znacznie mniej aromatyczne (choć podobne w smaku i zapachu). Pigwa ma też znacznie wyższe wymagania uprawowe. Stąd dowiesz się, jak wygląda pigwa i jak uprawiać to drzewo.

Pigwowce to krzewy, które są wytrzymałe na różne trudne warunki, a także szkodniki i choroby, jednak jeśli chcemy, żeby pięknie kwitły i dobrze owocowały, warto zapewnić im dobrą ziemię i miejsce. Wprawdzie radzą sobie na różnych podłożach (z wyjątkiem podmokłych, bardzo kwaśnych lub zdecydowanie wapiennych), jednak najlepiej czują się na żyznych i przepuszczalnych oraz w miarę wilgotnych glebach. W praktyce – typowa ziemia ogrodowa w zupełności im odpowiada.

Najlepiej je sadzić w miejscach słonecznych lub tylko lekko zacienionych, bo choć zniosą również cień, to w takich warunkach nie będą kwitnąć ani owocować. Pigwowce warto sadzić tak, żeby nie trzeba było ich przesadzać, gdy już się zakorzenią, więc zastanówmy się nad miejscem dla nich.

Pigwowce nie wymagają szczególnego nawożenia, ale warto zasilać je kompostem. Pigwowce są odporne zarówno na suszę, jak i mróz. Jednak młode krzewy warto podlać, jeśli jest susza, a podłoże wokół nich wyściółkować. To ograniczy przemarzanie ziemi zimą i szybkie wysychanie latem. Uwaga: jeśli wybieramy jakąś nowszą lub bardziej ozdobną odmianę, sprawdźmy, jak wygląda kwestia jej wytrzymałości na mrozy, bo może być bardziej wrażliwa.

Owoce pigwowców są jadalne i zbiera się je późną jesienią. Choć ich wygląd często nie jest zachęcający (bywają niekształtne, a ich skórki pokryte plamkami), za to mają przepiękny i wyrazisty, orzeźwiający zapach. Wprawdzie nie da się ich jeść na surowo, bo są potwornie cierpkie, ale plasterki można dodawać do herbaty zamiast cytryny. A przede wszystkim – warto przerobić je na dżemy, galaretki i nalewki. Poza walorami smakowymi mają też właściwości cenne dla zdrowia. Kto raz spróbował przetworów z pigwowca, raczej nie porzuca ich owoców. A ponieważ rzadko bywają w sprzedaży, jest to zdecydowany argument za uprawą pigwowców w ogrodzie.

Pigwowce dobrze znoszą przycinanie i można to robić, jeśli chcemy ograniczyć ich wzrost, skorygować pokrój lub prowadzić jako częściowo formowany żywopłot. Jednak ponieważ te krzewy wytwarzają kwiaty i owoce na starszych pędach, nie tnijmy ich co roku, ale rzeczywiście w miarę potrzeb. Z drugiej strony nie rezygnujmy z tego zabiegu całkowicie, bo z czasem nasz pigwowiec straci na wyglądzie, a zbyt gęste pędy nie będą sprzyjały dojrzewaniu owoców. Dlatego co kilka lat warto przerzedzić krzew i wyciąć zbyt zagęszczające go gałęzie. Kiedy przycinać pigwowiec? Najlepiej zrobić to wczesną wiosną (w lutym-marcu), można także po kwitnieniu lub po zbiorach owoców.

Polecamy też: Chcesz, by budleja Dawida dobrze przetrwała zimę? To musisz zrobić jesienią

Pigwowce można wykorzystać przede wszystkim jako krzew ozdobny. Można je sadzić pojedynczo lub po kilka (to nawet korzystniejsze dla owocowania, można mieszać różne gatunki i odmiany). Pięknie też komponują się z innymi wiosennymi krzewami, takimi jak forsycje czy tawuły szare.

Pamiętajmy jednak, że pigwowce mają ciernie, więc nie sadźmy ich tam, gdzie biegają dzieci (lub psy). Tę cechę jednak można wykorzystać, tworząc z pigwowców „obronny” żywopłot. Można go posadzić nawet wzdłuż ruchliwej drogi, bo pigwowce są odporne na miejskie zanieczyszczenia. Jednak wtedy nie będziemy mogli skorzystać z ich owoców. Ponadto pigwowce można sadzić na skarpach, bo ich mocne i rozległe korzenie dobrze umacniają je.