Olejki eteryczne przeciw mszycom i innym szkodnikom oraz chorobom roślin. Co i jak stosować

Moc roślinnych olejków eterycznych ludzie doceniali już od dawna, wykorzystując je w ziołolecznictwie, aromaterapii i kosmetyce, ale olejki mogą posłużyć nam też do innych celów. Niektóre z nich wykazują działanie grzybobójcze i owadobójcze, dlatego przydadzą się w ogrodzie jako alternatywa dla chemicznych środków ochrony roślin, szczególnie w uprawach ekologicznych.

Stosując olejki musimy tylko pamiętać, aby opryski nimi przeprowadzać w dni pochmurne (ale nie deszczowe), gdyż ostre słońce mogłoby poparzyć rośliny pokryte olejkami. Wybierajmy też naturalne olejki roślinne, a nie mieszanki zapachowe lub olejki syntetyczne. W ogrodzie olejki eteryczne można stosować na różne problemy zdrowotne roślin.

Kiedy borykamy się z chorobami roślin, powinniśmy sięgnąć po olejek z drzewa herbacianego, który posiada silne działanie grzybobójcze, a także bakteriobójcze. W ogrodzie można go wykorzystać do opryskiwania chorych roślin, ale przed zastosowaniem musi zostać rozcieńczony wodą.

Przykładowy przepis na preparat grzybobójczy z olejku z drzewa herbacianego zakłada wymieszanie 1 łyżeczki olejku z drzewa herbacianego (ok. 10 ml) i 1 łyżeczki oliwy z oliwek (dla lepszego utrzymania preparatu na roślinie) z 1 litrem wody. Gotowy preparat należy wlać do opryskiwacza (powinien być to opryskiwacz, którego używamy wyłącznie do oprysków olejkami) i opryskiwać nim chore rośliny 1-2 razy w tygodniu przez ok. 1-2 miesiące. Częstotliwość wykonywania zabiegów wydaje się być duża, ale trzeba pamiętać, że preparat działa na roślinie powierzchniowo (m.in. łatwo może zostać zmyty przez deszcz), a więc trzeba go systematycznie uzupełniać.

Z kolei do grona olejków zwalczających grzyby wywołujące fuzariozy roślin (m.in. Fusarium culmorum) należy wyjątkowo skuteczny olejek tymiankowy, a także olejek z trawy cytrynowej i olejek werbenowy (stosowane w stężeniu ok. 0,5-1%). Olejek tymiankowy w stężeniu 0,125% chroni przed fuzariozą także siewki i to niemal tak dobrze, jak zaprawa nasienna Funaben T.

Także na mączniaki znajdzie się sposób, gdyż grzyby odpowiedzialne za chorobę są wrażliwe na działanie olejku pomarańczowego, na bazie którego stworzono nawet gotowy preparat ochrony roślin Limocide, działający nie tylko na choroby grzybowe, ale też szereg szkodników, w tym m.in. miodówki, przędziorki, mączliki, skoczki czy wciornastki

Na szkodniki działa jednak znacznie więcej olejków eterycznych. Skuteczne w zwalczaniu lub odstraszaniu mszyc okazują się być m.in. takie olejki jak olejek tymiankowy, olejek lawendowy, olejek geraniowy, olejek z mięty pieprzowej i olejek sosnowy. Różne gatunki mszyc mają różny stopień wrażliwości na poszczególne olejki i ich stężenia, dlatego jedne po ich zastosowaniu giną, inne natomiast są jedynie odstraszane.
Przykładowo mszyca ziemniaczana dość szybko obumiera po zastosowaniu olejku lawendowego (już w stężeniu 0,02%), ale ginie też po zastosowaniu olejku bazyliowego, jałowcowego, cytronelowego i paczulowego. Nie bardzo natomiast działa na nią olejek eukaliptusowy.

Także trudny do zwalczenia i niewrażliwy na wiele środków chemicznych przędziorek chmielowiec nie wytrzyma konfrontacji z olejkami. Do zwalczania tego szkodnika poleca się głównie takie olejki jak olejek z mięty pieprzowej, olejek geraniowy, olejek tymiankowy (w stężeniu ok. 0,1-0,2 %) i olejek lawendowy (w stężeniu 0,02 %).
Olejek rozmarynowy (stężenie 1%) pomaga dodatkowo uporać się z wciornastkiem cebuli.

Zanim jednak zastosujemy do ochrony roślin preparat na bazie naturalnego olejku eterycznego, sprawdźmy, na jakie olejki wrażliwy jest dany patogen lub szkodnik i w jakich stężeniach powinniśmy preparat zastosować. Takich informacji najlepiej szukać w wiarygodnych źródłach (np. opracowaniach naukowych, potwierdzających skuteczność działania olejków eterycznych), które podpowiedzą nam, jakich olejków najlepiej użyć.

Wprawdzie naturalne olejki eteryczne właściwie stosowane (w pochmurny dzień, w odpowiednich stężeniach), uznawane są za bezpieczne dla ludzi, zwierząt i środowiska, a do tego nie kumulują się w roślinach, ale warto wiedzieć, jak prawidłowo je stosować, aby przyniosły oczekiwany efekt.