Koper włoski to smaczne i zdrowe warzywo. Jak uprawiać fenkuł w ogrodzie? Kiedy siać, sadzić i zbierać bulwy i nasiona kopru?

Koper włoski, czyli fenkuł, wyglądem przypomina dobrze nam znany koper ogrodowy (wytwarza podobne zielone, pierzaste liście), a nawet należy do tej samej rodziny botanicznej. Nie jest jednak uprawiany dla swoich liści, ale bulwiastych, kremowobiałych, dużych zgrubień, tworzących się u podstawy jego pędów. W przeciwieństwie do swojego kuzyna, nie jest też rośliną jednoroczną, ale krótkowieczną byliną, która w odpowiednich warunkach może przetrwać zimę w gruncie (choć w naszym klimacie rzadko się to udaje).
Różne jest też zastosowanie obu warzyw, gdyż w przypadku kopru ogrodowego najważniejsze są jego liście, traktowane w kuchni jak aromatyczna przyprawa, natomiast u kopru włoskiego podstawowymi częściami jadalnymi są zgrubiałe fragmenty łodyg oraz aromatyczne nasiona (pierzaste liście mają mniejsze znaczenie kulinarne).

Bulwkowate zgrubienia mają delikatny, słodkawy, lekko anyżowy posmak i doskonale nadają się do zapiekania i grillowania. Mogą być też wykorzystane jako dodatek do sałatek. Z kolei nasion kopru włoskiego używa się zwykle w postaci sproszkowanej, dodając je do wypieków, sosów, zup, ryb czy serów. Całymi ziarnami można natomiast aromatyzować nalewki i likiery. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać w kuchni również delikatne, zielone listki fenkułu, które mogą być dodawane do ziemniaków, masła ziołowego lub twarożku.

Niestety, koper włoski z racji swojego pochodzenia jest rośliną wymagającą, ciepłolubną i światłożądną, dlatego jego uprawa w naszym kraju może być problematyczna, co tłumaczy tak małą popularność warzywa w ogrodach. Aby fenkuł mógł prawidłowo się rozwijać i dobrze rosnąć, wymaga ciepłych, osłoniętych od wiatru i słonecznych stanowisk. Potrzebuje też ciepłego, żyznego, próchniczego, lekko wilgotnego i przepuszczalnego podłoża. Ziemia powinna być także bogata w składniki pokarmowe (najlepiej w drugim roku po oborniku lub po wiosennej dawce kompostu), najlepiej o obojętnym lub zasadowym odczynie pH. Koper włoski nie lubi gleb ciężkich, mokrych, zimnych, gliniastych, jałowych i suchych. Z tych powodów najlepiej udaje się na terenach z długim, ciepłym i słonecznym latem.

Ze względu na wysokie wymagania cieplne, roślinę uprawia się zwykle z rozsady, przygotowanej wcześniej pod ciepłymi osłonami (w kwietniu-maju). Ponieważ fenkuł tworzy palowy system korzeniowy i nie lubi przesadzania, jego nasiona najlepiej siać do pojedynczych doniczek, dzięki czemu rozsadę można wysadzić na miejsce stałe razem z całą bryłą korzeniową. Można też jednak siać nasiona tradycyjnie do skrzynek, a siewki pikować. Ze względu na ryzyko wystąpienia przymrozków, rozsadę fenkułu sadzi się w drugiej połowie maja (rozstaw to ok. 20 x 25/30 cm).
Jeśli pogoda jest sprzyjająca, a wiosna ciepła, pod koniec maja możemy też spróbować wysiać nasiona kopru włoskiego wprost do gruntu, ale wtedy rośliny wymagają przerywki i nie zawsze zdążą wydać nasiona przed zakończeniem okresu wegetacyjnego. Jeśli nie mamy możliwości samodzielnie wyprodukować rozsady, a nie chcemy ryzykować siewu rośliny wprost do gruntu, wiosną możemy zaopatrzyć się w gotowe sadzonki na targu. Ponieważ jednak koper włoski ma kilka odmian, różniących się smakiem, barwą oraz intensywnością aromatu, dobrze jest dopytać sprzedawcy, z jaką odmianą mamy do czynienia.

Odmiany funkułu różnią się smakiem i wyglądem. Możemy spotkać m.in.:

• „Romanesco” – odmiana delikatna i słodkawa,
• „Geant Mammouth perfection” – o dużych, słodkawych bulwach,
• „Purpureum” - o czerwonobrązowych liściach.

Pierwsze bulwy kopru włoskiego można zbierać po około trzech miesiącach od siewu (zwykle lipiec-wrzesień), gdy mają średnicę co najmniej 10 cm. Ze zbiorami nie należy jednak zwlekać, bo młode bulwki są delikatne, soczyste i aromatyczne, ale zbyt wyrośnięte stają się łykowate i tracą na aromacie.
Po ścięciu bulwy możemy pozostawić w ziemi korzeń na zimowanie, okrywając go przed zimą grubą warstwą słomy, jednak nie zawsze udaje się utrzymać warzywo w gruncie do wiosny, gdyż w czasie silniejszych mrozów zwykle przemarza. Jeżeli natomiast zależy nam nie tyle na bulwach, co na nasionach kopru, powinniśmy poczekać ze zbiorami do jesieni, aż nasiona dojrzeją i zbrązowieją.