Kiścień – krzew ozdobny do ogrodu. Jak go uprawiać, pielęgnować i na co zwrócić uwagę

Kiścienie należą do mniej popularnych roślin wrzosowatych, choć ze względu na duże walory ozdobne z pewnością zasługują na większą uwagę. Znanych jest zaledwie kilka ich gatunków, które można spotkać na leśnych i wilgotnych stanowiskach w Chinach, Japonii i Ameryce.

Kiścienie są niewysokimi, ale rozłożystymi krzewami o łukowato wygiętych pędach i skórzastych, szeroko-lancetowatych liściach, które nie opadają na zimę. W zależności od gatunku i odmiany mogą osiągać różną wysokość, ale zwykle dorastają do ok. 1-1,5 m.

W uprawie najczęściej spotykanym gatunkiem jest kiścień wawrzynowy (Leucothoe fontanesiana), mający ok. 0,5-1 m wys. i tworzący łukowato wygięte, czasem pokładające się, nieco zygzakowate pędy, zabarwione od strony słonecznej na czerwono. Pędy pokryte są wyrastającymi naprzemianlegle dużymi, skórzastymi, gładkimi, błyszczącymi, szerokolancetowatymi, zimozielonymi, zaostrzonymi na wierzchołku liśćmi, których blaszki układają się po obu stronach pędu niemal poziomo.

Początkowo młode liście są czerwonawe, później stają się zielone, natomiast jesienią i zimą przybierają różne odcienie czerwieni (w czasie mroźnej zimy część liści opada). Dzięki rozłożystym, gęsto ulistnionym pędom roślina przybiera bardzo atrakcyjny, kępiasty pokrój, ale nie jest to jedyny jej walor ozdobny, gdyż wiosną dodatkową ozdobą stają się kwiaty (maj-czerwiec). Wprawdzie są małe, dzwonkowate i kremowobiałe, ale zebrane w gęste, zwisające grona wyglądają bardzo atrakcyjnie. Niestety, nie zawsze można w pełni podziwiać ich urodę, gdyż tworzą się w kątach liści na szczytach pędów i mogą być częściowo nimi zasłonięte.

Krzew posiada sporo ciekawych odmian jak np.:

• „Rainbow” – liście pstre, zielono-biało-kremowo-różowe, młode przyrosty czerwone, wys. ok. 0,7- 1 m,
• „Makijaż” – liście zielono-kremowe wiosną, zielono-różowe latem i bordowe jesienią, wys. ok. 0,5 m,
• „Zeblid” – młode liście czerwone, później zielone, a jesienią czerwonawe, wys. ok. 0,5 m,
• „Nana” – gęsty, rozłożysty pokrój, liście zielone, wys. ok. 0,6-1 m.

Mniej popularnym gatunkiem kiścienia jest kiścień japoński (Leucothoe keiskei), który w uprawie spotykany jest głównie w postaci odmiany „Royal Ruby”. Krzew ma gęsty, lekko wzniesiony pokrój i szerokolancetowate, skórzaste liście. Młode liście i przyrosty są bordowo-czerwone, latem ciemnozielone, a jesienią przybierają bordowy odcień. Roślina tworzy małe, białe, dzwonkowate kwiaty, zebrane w gęste, zwieszające grona.

Mimo całego swojego uroku, kiścienie nie są łatwe w uprawie, gdyż mają dość szczególne wymagania. Oczekują ciepłego, osłoniętego od wiatru, półcienistego lub cienistego stanowiska (kolorowe odmiany wymagają więcej światła) oraz próchniczej, żyznej, przepuszczalnej, stale lekko wilgotnej gleby o kwaśnym odczynie pH (ok. 4,5–5,5).
W sezonie wegetacyjnym potrzebują też zasilania, najlepiej specjalnymi nawozami dla roślin kwasolubnych, które zapewniają im odpowiednią ilość składników odżywczych. Krzewy warto też ściółkować (np. korą sosnową), co pozwala ograniczyć rozwój chwastów i zapobiega wysychaniu podłoża.

Ze względu na umiarkowaną mrozoodporność (kiścień wawrzynowy do ok. -18/-21°C, kiścień japoński do ok. -15/-18°C), rośliny powinny być uprawiane w cieplejszych rejonach kraju lub starannie zabezpieczane na zimę.
Kiścienie dobrze znoszą natomiast cięcie, wiec w razie potrzeby można bez obaw korygować ich pokrój. Nie są też podatne na choroby i szkodniki, więc zwykle nie wymagają zabiegów ochronnych.

Kiścienie mają tendencję do tworzenia podziemnych rozłogów, łatwo je też rozmnożyć przez pobranie odrostów korzeniowych. Można także dzielić krzewy lub ukorzeniać pozyskane z nich sadzonki pędowe. Jeśli zapewnimy kiścieniowi odpowiednie warunki, może stać się wyjątkowo atrakcyjną ozdobą ogrodu.

Kiścień najlepiej prezentuje się na wrzosowisku, uzupełniając kompozycję z różaneczników, azali, pierisów i wrzosów. Nadaje się też do tworzenia niskich żywopłotów i obwódek, a także do sadzenia na murkach. Doskonale pasuje też do ogrodów w stylu japońskim i ładnie komponuje się z klonami. Niektóre odmiany sprawdzają się także jako rośliny okrywowe (np. „Nana”).