Jaskry ozdobne. Co to za kwiaty, jakie wybrać i jak je uprawiać w ogrodzie i na balkonie

Jaskry mają bardzo dużo gatunków, a wiele z nich rośnie dziko w Polsce. Najczęściej można je spotkać na wilgotnych łąkach, ale poszczególne gatunki występują na zróżnicowanych siedliskach, także na suchszym podłożu. Jaskry mają najczęściej jaskrawożółte kwiaty, a powierzchnia płatków jest błyszcząca. Kształt liści jest bardzo zróżnicowany i zależy od gatunku, podobnie jak wielkość rośliny. W ogrodach uprawia się kilka gatunków. Oto one.

Jaskry azjatyckie są niewątpliwie najbardziej dekoracyjne. Dorastają do 20-30 cm wysokości i tworzą duże, najczęściej pełne kwiaty, które mogą kojarzyć się z piwoniami. Są w przeróżnych kolorach: białe, żółte, różowe, łososiowe, pomarańczowe, fioletowe, czerwone, pomarańczowe. Bywają też dwukolorowe.
Jaskry azjatyckie pojawiają się w sprzedaży wiosną, już kwitnące w doniczkach, i jest to czas, kiedy wyglądają najpiękniej. Trzeba bowiem wiedzieć, że te rośliny nie lubią wysokich temperatur – wtedy szybko przekwitają. Ale nie można ich też narażać na mróz.

Piękne jaskry azjatyckie można sadzić na balkonach lub w ogrodach, lecz są dość wymagające i trzeba im zapewnić odpowiednie warunki. Przede wszystkim miejsce dla nich powinno być jasne, ale takie, które nie nagrzewa się bardzo (np. od wschodniej lub zachodniej strony, unikajmy południowej wystawy). Trzeba im też zapewnić żyzną i przepuszczalną ziemię, którą będziemy starannie podlewać – podłoże nie może być stale mokre, ale kwiatów absolutnie nie wolno przesuszyć.

Jaskry azjatyckie są wieloletnie, ale nie są odporne na mróz, dlatego ich bulwy trzeba wykopać jesienią i przechować do wiosny w suchym miejscu. Ponownie sadzi się je w kwietniu. Niestety nie zawsze odrastają. Jaskry azjatyckie można też potraktować jako kwiaty jednoroczne. Choć nie są zbyt trwałe, to jedne z najbardziej efektownych wiosennych kwiatów.

Jest jednak kilka gatunków jaskrów, które nie są tak wymagające, jak azjatyckie i są znacznie lepiej przystosowane do polskiego klimatu i warunków. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na mieszańcowe odmiany jaskrów, które mają pełne kwiaty. Urodą niewiele ustępują astrom azjatyckim, jednak kwitną głównie na żółto (rzadziej na biało).
Efektownie wygląda Multiplex – to odmiana jaskra ostrego. Dorasta do ok. 80 cm i tworzy dość liczne, pełne kwiaty. Są one żółte z charakterystycznym zielonkawym „oczkiem”. Ta odmiana kwitnie głównie w maju, ale kwiaty mogą pojawiać się aż do września. Jest odporny na mróz. Najlepiej rośnie na wilgotnym, gliniasto-piaszczystym podłożu i słonecznych miejscach. Podobne wymagania, ale białe kwiaty ma odmiana jaskra tojadolistnego, zwana Pleniflorus.

Jaskier ostry to najpopularniejszy gatunek tej rośliny, występujący w Polsce. Kwitnie w maju-czerwcu. Często całe łąki, dotąd zielone, żółcą się od jego kwiatów. Może dorastać do 90 cm wysokości, choć najczęściej jest niższy. Nieco mniejszy od niego jest jaskier rozłogowy. Obie rośliny różni też kształt liści.
Jaskier ostry i rozłogowy w czystym gatunku rzadko są uprawiane jako roślina ozdobna na rabatach, ale doskonale nadają się na łąki kwietne. Są wieloletnie, odporne na mróz i mają niewielkie wymagania, poza wilgotnym podłożem oraz słonecznym miejscem.

Jaskier alpejski również rośnie dziko w Polsce, ale jest rzadko spotykany, bo występuje w wyższych rejonach Tatr. Natomiast można go uprawiać na skalniakach. W odróżnieniu od większości gatunków, jaskier alpejski ma kwiaty o białych płatkach. Jest także odmiana o pełnych kwiatach, zwana Flore Pleno. Jaskier alpejski jest niewysoki (do 20 cm). Ma ciemnozielone liście o dość zmiennym kształcie. Z ich kępki wyrastają łodyżki kwiatowe.
Jeśli chcemy go uprawiać, koniecznie trzeba mu zapewnić podłoże o obojętnym lub zasadowym odczynie, które będzie w miarę wilgotne. Dobrym pomysłem dodanie do podłoża kompostu, który jest zasadowy i dobrze wiąże wilgoć. Poza tym najlepiej, by miejsce było słoneczne, ale nie nagrzewało się mocno, szczególnie latem (np. można je sadzić pod drzewami liściastymi). Jaskry azjatyckie kwitną w maju. Są mrozoodporne.

Ciekawie prezentuje się również jaskier trawiasty, który ma dość duże intensywnie żółte kwiaty, typowe dla jaskrów. Jednak zaskakujące są jego liście, rzeczywiście wyglądające jak trawa, o lekko szarawym zabarwieniu. Najlepiej rośnie w słońcu i w odróżnieniu od większości jaskrów – woli suchsze podłoże. Ziemia dla niego powinna być przepuszczalna i wapienna. Również nadaje się na skalniaki. Kwitnie od kwietnia/maja do czerwca. Latem jego liście zanikają. Te jaskry lepiej sadzić tylko w cieplejszych regionach Polski, ponieważ mogą przemarzać.

Trzeba wiedzieć, że wszystkie jaskry są trujące. Wprawdzie trudno zjeść przez pomyłkę większą ilość tych roślin, ze względu na smak, ale trzeba uważać także na kontakt z ich sokiem, który może powodować podrażnienia skóry i błon śluzowych. Niektóre gatunki jaskrów były wykorzystywane w medycynie ludowej.
Toksyczne substancje rozkładają się podczas suszenia, dlatego np. siano zebrane z łąk, gdzie występują jaskry, jest bezpieczne dla zwierząt.

Polska nazwa tych roślin kojarzy się z jaskrawym kolorem ich kwiatów. Ale jest jeszcze inna wersja pochodzenia tej nazwy – otóż liście, przyłożone do skóry, powodują jaskrawe zaczerwienienie. Z kolei łacińska nazwa – Ranunculus, oznacza żabkę, a wzięła się stąd, że żaby, podobnie jak większość jaskrów, lubi wilgotne tereny.
Zobacz jaskry, które ozdobią ogród i balkon