Jakie są rodzaje win. Przewodnik po winach

Wina można klasyfikować na kilka sposobów. Warto poznać rodzaje win, żeby dowiedzieć się, co właściwie pijemy i jakie znaczenie mają poszczególne cechy wina dla jego jakości, smaku i aromatu

Kolor wina

Podstawowy podział win to ich klasyfikacja ze względu na barwę. Wyróżniamy trzy podstawowe kolory wina – biały, różowy i czerwony. Wino czerwone powstaje najczęściej z czerwonej/czarnej odmiany winogron. Kolor wina – od jasnoczerwonego po ciemnowiśniowy – pochodzi z barwnika zawartego w skórkach owoców. Uwalniany jest on w procesie maceracji.

– Czerwone wino jest zazwyczaj nieco cięższe niż białe, dlatego też serwuje się je do cięższych potraw. Popularne przekonanie, że wino czerwone podaje się w temperaturze pokojowej, pochodzi z czasów, kiedy wynosiła ona 16–18 stopni Celsjusza – tłumaczy Vano Makhniashvili, ekspert gruzińskiej marki win Marani.

Wino białe produkuje się zazwyczaj z białych winogron. W tym przypadku nie mamy do czynienia z procesem maceracji – wino tworzy się poprzez fermentację moszczu bądź samego soku. Barwa wina zależy od szczepu winogron, stopnia starzenia oraz winifikacji – może być bardzo jasna, niemal przezroczysta, poprzez słomkową, zielonkawą, żółtą, aż po herbacianą. Tę ostatnią barwę uzyskuje się dzięki tradycyjnej metodzie gruzińskiej produkowania win białych. Fermentacja soku razem z moszczem powoduje, że kolor wina jest herbaciany. Zazwyczaj wino białe jest nieco kwaśniejsze i bardziej orzeźwiające od wina czerwonego.

Radzimy: W jakich kieliszkach podawać różne alkohole

A skąd bierze się kolor wina różowego? Tworzy się je w podobnym procesie co wino czerwone. Natomiast sekret różowego koloru wina to krótki proces maceracji. Jeśli chodzi o cechy, bliżej mu do win czerwonych – ma przeważnie wyraźny aromat, często wyczuwamy w nim goryczkę. Jednak wino różowe serwuje się, podobnie jak wina białe, lekko schłodzone iw połączeniu z lżejszymi potrawami.

Zawartość cukru w winie

Podstawą kolejnej stosowanej na co dzień klasyfikacji win jest zawartość cukru. Większość osób wyróżnić wina słodkie, półsłodkie, półwytrawne i wytrawne. Kryteria, na podstawie których przydziela się konkretnemu trunkowi etykietę wina słodkiego czy wytrawnego, wydają się proste. Chodzi o zawartość cukru na litr wina. Jest to tzw. cukier resztkowy, zwany inaczej cukrem osadowym. Pozostaje on w winie po zakończeniu fermentacji.

– Często można się jednak spotkać z sytuacją, w której wino wytrawne jest delikatniejsze od półwytrawnego, a półsłodkie bardziej słodkie od słodkiego. Różnice te wynikają między innymi z tego, że każdy kraj winiarski przyjmuje własne kryteria określania stopnia słodyczy wina. Ponadto na odbiór kwaśności wina wpływa nie tylko zawartość cukru, ale też garbniki, poziom pektyn czy zawartość alkoholu w trunku. Wreszcie – zależy to także od subiektywnego odczucia osoby degustującej wino. Nuta wanilii czy czekolady może sprawić, że wino odbierzemy jako słodsze, z kolei nuta cytrusowa będzie sprawiała, że trunek wyda się nam kwaśniejszy – mówi ekspert.

Warto wiedzieć! Najczęściej przyjmuje się zasadę, że wina wytrawne mogą zawierać do 10 gramów cukru na litr, wina półwytrawne – od ponad 10 do 30, wina półsłodkie – od ponad 30 do 60, wina słodkie – powyżej 60. W przypadku trunków zawierających więcej niż 150 g cukru na litr, mówimy już o winach bardzo słodkich.

Jakość wina

Z określeniem barwy i stopnia słodkości lub kwaśności wina spotkał się niemal każdy. Tymczasem klasyfikacja jakościowa wina znana jest osobom, które wykazały nim większe zainteresowanie. W przypadku kryteriów jakościowych wyróżniamy wina stołowe, regionalne oraz tzw. jakościowe/apelacyjne.

– Jeśli chodzi o wina stołowe, nie muszą one spełniać żadnych szczególnych kryteriów. Producent zobowiązany jest podać na etykiecie jedynie kraj pochodzenia, zawartość alkoholu oraz określenie „wino stołowe". Nie oznacza to jednak, że z założenia są to wina niesmaczne, czy złej jakości. Można wśród nich znaleźć naprawdę ciekawe propozycje win – przekonuje Vano Makhniashvili.

Radzimy: Jak przechowywać wino w domu

Wyżej niż wina stołowe cenione są wina regionalne. – Trunki takie pochodzą z konkretnego regionu, ale nie uzyskały apelacji. Producent ma obowiązek podać na etykiecie konkretny obszar w obrębie regionu, w którym znajduje się winnica oraz szczepy, z których wino jest tworzone. Przykładowo – w przypadku wina Marani Tsolikauri będzie to region winiarski IMERETI, rejon Terjola i Zestafoni, a winogrona to w 100 procentach szczep Tsolikauri – wyjaśnia ekspert.

Natomiast wina jakościowe, zwane też apelacyjnymi muszą spełniać szczegółowe kryteria, które znaleźć można w prawie winiarskim danego kraju i regionu. Dotyczą one takich parametrów, jak: miejsce uprawy, odmiana winogron, z których dopuszczalne jest robienie trunku, wydajność z hektara, metody winifikacji itp.

Inne klasyfikacje win

Spotkać się można także z podziałem win ze względu na zawartość etanolu. Za wina słabe uznaje się te, które zawierają do 10 proc. objętości alkoholu, za średnio mocne – te o mocy od 10 do 14 proc. etanolu. Natomiast powyżej 15 procent mamy już do czynienia z winami wzmacnianymi.

Warto też wspomnieć o winach ze szczepów endemicznych. Większość win, które są na rynku, powstaje z winogron wywodzących się z określonego regionu. Mogą one jednak być z powodzeniem uprawiane w każdym kraju winiarskim.

Przykładem jest pochodzący z Francji szczep Merlot, uprawiany w większości światowych winnic. Są jednak takie szczepy, które nie tylko wywodzą się z konkretnego regionu, ale też jedynie w nim można je uprawiać. Dotyczy to np. części szczepów włoskich oraz praktycznie wszystkich szczepów wywodzących się z Gruzji. – Winogrona takie jak Rkatsiteli, Mtsvane, Tsolikauri czy Saperavi rosną tylko w Gruzji. Były próby uprawiania tych szczepów w Bułgarii, Mołdawii czy Stanach Zjednoczonych, jednak nie zakończyły się one powodzeniem. To jeden z powodów, dla których gruzińskie wina są tak niepowtarzalne – mówi Vano Makhniashvili.