Dostęp do ksiąg wieczystych: nowe formy

Projektowane rozwiązania (w ramach przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece) wprowadzają cztery nowe sposoby dostępu do ksiąg wieczystych, które zostały przeniesione do postaci elektronicznej i znajdują się w zasobach Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych (CBDKW):

1. Przeglądanie księgi wieczystej – to dostęp bezpłatny, powszechny realizowany za pośrednictwem internetu. Pozwala on osobom znającym numer konkretnej księgi wieczystej na zapoznawanie się z jej treścią. Nie ma jednak możliwości uzyskiwania odpisów, wyciągów czy innych dokumentów urzędowych, potwierdzających treść księgi wieczystej przechowywanej w CBDKW.

Obecnie dostęp do księgi wieczystej przez internet realizowany jest na podstawie przepisów wykonawczych. Stworzenie ustawowej regulacji tego sposobu korzystania z zasobów CBDKW będzie odpowiadało nie tylko aktualnemu poziomowi techniki, ale przede wszystkim podkreśli wagę, jaką przywiązuje się do faktycznej jawności ksiąg wieczystych. Konieczne jest uporządkowanie przepisów w zakresie powszechnego dostępu realizowanego przez internet tak, aby realizacja tego dostępu stanowiła standard w zarządzaniu informacją przechowywaną w rejestrach sądowych.

2. Wyszukanie ksiąg wieczystych w CBDKW – przysługuje podmiotom uprawnionym. Polega na możliwości wyszukania ksiąg wieczystych według konkretnego, zdefiniowanego kryterium wyszukania (np. danych identyfikacyjnych nieruchomości, danych osobowych właściciela).

Wyszukanie ksiąg wieczystych w CBDKW ma gwarantować sprawne i skuteczne realizowanie uprawnień przysługujących państwu. Będzie to wykorzystywane na przykład w celu odszukania składników majątku dłużnika w sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Wg projektu dostęp ten będzie odpłatny z uwagi na konieczność utrzymania systemu dostępowego. Odpłatność będzie dotyczyła uprawnionych podmiotów innych niż sąd, prokurator, organ administracji rządowej lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

3. Wyciąg z księgi wieczystej obejmujący wskazane działy księgi – to nowy rodzaj dokumentu wydawanego przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych (CIKW). Pozwoli on uzyskiwać przez wnioskodawców konkretne potrzebne im informacje, a nie –  tak jak dotychczas –  tylko odpis, zawierający wszystkie dane wpisane do księgi wieczystej.

4. Elektroniczny wniosek do CIKW o wydanie odpisu księgi wieczystej, wyciągu z księgi wieczystej lub zaświadczenia o jej zamknięciu i możliwości przesłania dokumentu wydanego przez CIKW na wskazany adres, samodzielnego odbioru takiego dokumentu w CIKW lub dokonania samodzielnego wydruku takiego dokumentu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przy nadaniu mu mocy zrównanej z mocą dokumentu wydawanego przez CIKW.

Przewiduje się, że odpłatność za złożenie wniosku będzie dokonywana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w sposób odpowiedni do aktualnego stanu usług bankowych i zapotrzebowania odbiorców. Jednocześnie zachowane zostaną dotychczasowe sposoby uzyskiwania odpisów, wyciągów i zaświadczeń (składanie wniosku w wersji papierowej).

Nowe formy dostępu do ksiąg wieczystych realizowane będą przez CIKW poprzez złożenie wniosku w postaci elektronicznej za pośrednictwem Internetu.

W zakresie uzyskiwania dostępu do możliwości wyszukania ksiąg wieczystych w CBDKW – w projekcie założeń proponuje się przyjęcie trybu postępowania administracyjnego, prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości, zakończonego decyzją administracyjną. Aby uzyskać dostęp potrzebne będą:

• przedstawienie konkretnych norm prawnych uprawniających podmiot do szerszego dostępu do ksiąg wieczystych, niż wyłącznie możliwość przeglądania konkretnej księgi;
• posiadanie urządzeń lub systemów teleinformatycznych przeznaczonych do komunikowania się w trybie teletransmisji danych, umożliwiających identyfikację osoby uzyskującej dane z CBDKW, zakres danych oraz datę ich uzyskania.