Domy prefabrykowane drewniane i keramzytowe - czym są i jak je zbudować

Większości z nas domy z elementów prefabrykowanych nie kojarzą się najlepiej. Chociaż sama technologia nie jest wcale naszym wynalazkiem, kojarzy się nieodłącznie z polskim budownictwem mieszkaniowym w latach od 50- do 80-tych poprzedniego stulecia.
Pierwsze budynki z prefabrykatów wielkopłytowych powstały na zachodzie Europy po I wojnie światowej. Technologia ta była stosowana z powodzeniem do lat 70. U nas system był stosowany do początku lat 90-tych. Ostatecznie zrezygnowano z tzw. wielkiej płyty z powodu zmniejszenia skali spółdzielczych inwestycji mieszkaniowych. Ponadto zaczęło rozwijać się budownictwo prywatne i działalność deweloperska firm budowlanych. Nie należy jednak kojarzyć tych faktów z końcem budownictwa opartego na elementach prefabrykowanych. Nadal takie elementy są stosowane w budowie domów i to z powodzeniem. Domy prefabrykowane drewniane i keramzytowe zyskują na popularności.

Charakterystyka elementów prefabrykowanych

W skrócie, elementy prefabrykowane produkowane są w zakładzie przemysłowym, czyli poza placem budowy. Na budowie są one łączone w funkcjonalną całość. Elementy wyposażone są w gotowe otwory (okienne, drzwiowe, przepusty dla rur i innych instalacji).

Obecnie popularność zastosowania elementów prefabrykowanych w budownictwie jednorodzinnym wiąże się z ich niewątpliwymi zaletami. Należą do nich m.in. szybkość i precyzja wykonania oraz łatwość montażu. Dzięki zastosowaniu nowych technologii (sprężenia konstrukcji stalowych, sprężania betonu czy drewna klejonego) przy budowie domów z prefabrykatów możemy zaoszczędzić wiele czasu. Łączny czas realizacji inwestycji wynosi od kilkunastu dni do maksymalnie trzech miesięcy. Zależy on głównie od liczby potrzebnych elementów oraz stopnia prefabrykacji wykorzystywanych elementów. Jednak zawsze jest od znacznie krótszy od czasu realizacji domu w technologii tradycyjnej (murowanej).

Podstawowe materiały wykorzystywane do produkcji prefabrykatów to: beton, drewno i stal.
Coraz więcej firm produkuje również elementy z materiałów drewnopodobnych, wzmocnionego PVC, płyt wiórowo-cementowych i keramzytobetonu.

Budowa domu z prefabrykatów to proces, który obejmuje najczęściej zamówienie i produkcję elementów prefabrykowanych, transport całości na plac budowy, montaż elementów, uzbrojenie domu (montaż instalacji wodnych, kanalizacyjnych, elektrycznych w gotowych kanałach) oraz pokrycie dachu.

Obecnie wiele firm poleca usługę kompleksową budowy domu. Obejmuje ona również projekt (standardowy lub indywidualny), wykończenie zewnętrzne (ocieplenie, elewacja, montaż rynien i rur spustowych), montaż stolarki zewnętrznej. Nierzadko też można znaleźć firmy specjalizujące się w wykonawstwie domu „pod klucz" – z wykończeniem podłóg (wykładziny, panele, glazura itp.) i ścian (tynki, malowanie, tapety, terakota), wyposażeniem łazienki i kuchni, a czasami nawet meblami.

Jeszcze do niedawna jedynym elementem konstrukcyjnym budowli, który nie podlegał prefabrykacji były fundamenty. Trzeba było wykonać je metodą tradycyjną przed rozpoczęciem budowy. Najczęściej była to płyta fundamentowa. Ale obecnie i te elementy mogą być prefabrykowane (betonowe lub żelbetowe), przygotowywane na zamówienie według projektu.

Trzeba zaznaczyć, że elementy prefabrykowane takie jak: nadproża, płyty stropowe, schody prefabrykowane są wykorzystywane również przy wznoszeniu budynków metodą tradycyjną.

Warto też w tym miejscu wspomnieć jeszcze o budownictwie modułowym, które jest bardziej rozwiniętą formą budownictwa opartego na elementach prefabrykowanych. Moduły budynku to gotowe bryły już kompletnie wykończone (wykładziny wewnętrzne, elewacja), a często też wyposażone (np. urządzenia i przybory sanitarne). 

Domy prefabrykowane z keramzytobetonu

Konstrukcje prefabrykowane cieszą się coraz większą popularnością. Są nie tylko tańsze w budowie, ale także oszczędniejsze w eksploatacji niż standardowe domy wybudowane metodami tradycyjnymi. A to dzięki parametrom keramzytu. To lekkie kruszywo charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną. Ponadto prefabrykaty wykonane z keramzytobetonu są bardzo odporne na gnicie i zagrzybienie. Elementy ścienne z keramzytobetonu mają niski współczynnik przewodzenia ciepła (λ wynosi od 0,1 do 0,08 W/(mK)) , dlatego wymagana jest cieńsza warstwa izolacji termicznej niż w ścianach z ceramiki, silikatów czy betonu komórkowego.

Prefabrykowane ściany są gładkie. Dzięki temu łatwo montuje się na nich warstwę izolacji termicznej, a tynki wewnętrzne nie są wymagane. Fabrycznie w ścianach umieszczane są rurki na instalację elektryczną oraz bruzdy na instalacje wodno-kanalizacyjną, wentylacyjną oraz grzewczą. To sprawia, że prace wykończeniowe przebiegają szybko i bez niespodzianek.

Prefabrykowane domy z elementów keramzytobetonowych można budować o każdej porze roku, także zimą. 

Prefabrykowane domy drewniane

Lekkie budownictwo prefabrykowane ma zwolenników wśród osób lubiących domy drewniane. Na plac budowy dostarczane są całe ściany. Łączy się je niczym klocki i następnie poddaje ostatecznej obróbce. Prefabrykowany dom w stanie surowym zamkniętym gotowy jest już po 4-6 tygodniach, a w stanie deweloperskim po 2-3 miesiącach od rozpoczęcia prac. 

Więcej o domach szkieletowych: Domy szkieletowe, a zagrożenie pożarem, wiatrem i powodzią 

Ściany drewnianych domów z prefabrykatów mają budowę szkieletową. Konstrukcja elementów opiera się na elementach wykonanych z odpowiednio przygotowanego drewna. Jest ono suszone próżniowo, strugane z czterech stron oraz fazowane. Między drewnianymi elementami szkieletu umieszcza się izolację cieplną. Może to być styropian, wełna mineralna lub keramzyt. Materiał termoizolacyjny pełni również funkcję izolacji akustycznej. Od zewnątrz ściany obite są płytami OSB lub wiórowymi. Wewnątrz domu na ścianach są płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe. Pod nimi natomiast musi być folia parozizolacyjna. Stopy w takim domu również mają konstrukcję drewnianą. Elementy stropowe mogą być robione na budowie lub w fabryce (jako prefabrykowane płyty stropowe).

Elementy ścienne są przyczepiane kotwami do fundamentu. Montaż odbywa się przez belkę podwalinową – pierwszą belę, którą układa się na fundamencie. Podwalina może być z drewna, betony lub żelbetu. Jest mocno przytwierdzona do fundamentu, by uchronić ściany domu przed przemieszczaniem się w wyniku silnych podmuchów wiatru.

Stolarka okienna i drzwiowa może być montowana w ścianach na placu budowy lub jeszcze w zakładzie produkcyjnym. Zależy to od umowy podpisanej z producentem domu.