„Bomba witaminowa” prosto z ogrodu. Te róże ozdobią ogród i dadzą super zdrowe owoce. Zobacz, co wybrać i jak o nie zadbać

Jedną z róż, która ma walory ozdobne i użytkowe jest m.in. róża pomarszczona (Rosa rugosa). Jest rośliną wytrzymałą, tolerancyjną względem stanowiska i podłoża, odporną na suszę, zasolenie, zanieczyszczone powietrze, choroby i niskie temperatury, więc nie wymaga żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Nie powinna być tylko sadzona na glebach zasadowych, na których grozi jej chloroza. Zarówno gatunek, jak i jego odmiany, wytwarzają atrakcyjne, duże, pachnące, zwykle różowe, rzadziej czerwone lub białe kwiaty, które pojawiają się na pędach przez całe lato (czerwiec-wrzesień), a po przekwitnieniu przekształcają w duże, kuliste, czerwone, błyszczące owoce. Krzew rośnie silnie (ok. 1,5 m wys.) i tworzy liczne rozłogi, z których wyrastają łukowato przewieszające się pędy, gęsto pokryte dużymi, nieparzysto-pierzastymi, pomarszczonymi liśćmi oraz bardzo licznymi, krótkimi kolcami.

Ze względu na małe wymagania uprawowe, kolczaste pędy, gęsty pokrój i ładne kwiaty, krzew często wykorzystywany jest do tworzenia gęstych żywopłotów obronnych. Nadaje się jednak głównie do dużych ogrodów, gdyż może być bardzo ekspansywny. Jeśli jednak ograniczymy jego ekspansywność np. za pomocą barier korzeniowych, może być uprawiany także w mniejszych ogrodach, tym bardziej, że posiada kilka atrakcyjnych odmian (np. „Moje Hammarberg”, „Hansa”, „Adam Chodun”).

Warto o tym pomyśleć, bo poza walorami ozdobnymi roślina ma też szereg bardziej praktycznych zastosowań. Jej duże, czerwone owoce są bogate w witaminę C, ale też inne substancje odżywcze. Po oczyszczeniu z nasion można je suszyć i wykorzystywać jako dodatek do herbaty lub przygotowywać z nich przetwory i nalewki. Owoce mają też właściwości lecznicze (działają m.in. wzmacniająco, przeciwzapalnie i moczopędnie).
Z kolei płatki kwiatów są cenionym surowcem, z którego przygotowuje się aromatyczną konfiturę różaną, chętnie dodawaną np. do pączków, a także pozyskuje niezwykle ceniony w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym olejek różany.

Podpowiadamy: Jak prawidłowo nawozić róże? Kiedy to robić i jakie nawozy stosować?

Mniej efektowną, choć także bardzo wartościową różą użytkową jest dzika róża (Rosa canina). Krzew ma luźniejszy pokrój niż poprzedni gatunek, a także mniejsze liście i mniejsze, zwykle białe lub jasnoróżowe kwiaty, które po przekwitnieniu przekształcają się w małe, pękate, czerwone, wydłużone owoce. Krzew jest wyższy od poprzedniego i w podobny sposób rozrasta się za pomocą podziemnych rozłogów, dlatego jeśli ma być uprawiany w ogrodzie, wymaga barier korzeniowych. Nie jest wymagający i dobrze znosi niekorzystne warunki uprawowe, dlatego bywa stosowany na luźne żywopłoty obronne. Ma też jednak kilka innych zastosowań.

Płatki kwiatów dzikiej róży są małe, ale jadalne. Można je kandyzować w cukrze, a także wykorzystać do przygotowania konfitur różanych. Owoce to z kolei ogromne bogactwo witamin, kwasów organicznych i pektyn. Stosowane są w ziołolecznictwie jako środek wzmacniający i uodparniający, ale nadają się też na przetwory oraz herbaty owocowe (susz).

Znacznie mniej znaną, choć równie interesującą różą użytkową jest róża jabłkowata (Rosa pomifera) odmiany „Karpatia”, która posiada cechy obu wcześniejszych gatunków. Jest tak samo mało wymagająca i odporna zarówno na mróz, jak i suszę oraz choroby. Dorasta do ok. 2 m wys. i tworzy wzniesione, w górnej części przewieszające się, kolczaste pędy, pokryte dość dużymi, pierzastymi liśćmi z wyraźnie zaznaczonym unerwieniem. Jej kwiaty są średniej wielkości, pojedyncze i ciemnoróżowe, a po przekwitnieniu przekształcają się w liczne, duże, czerwone owoce, przypominające kształtem małe jabłuszka. Skórka owoców jest błyszcząca i pokryta nielicznymi, szczeciniastymi wyrostkami. Zarówno owoce jak i płatki są jadalne i mają podobne zastosowanie jak u dwóch poprzednich gatunków.

Do ciekawych róż użytkowych/owocowych należy też róża girlandowa (Rosa majalis) oraz róża rdzawa (Rosa rubiginosa), która ze względu na kształt i wielkość owoców, także jest nazywana różą jabłkowatą.