Szafa w zabudowie: zrób to sam. Poradnik

Zaletą szaf w zabudowie jest możliwość dostosowania ich do każdej przestrzeni. Nawet w malutkiej sypialni znajdzie się miejsce na zgrabnie wkomponowany mebel. 

Warto przeczytać poradnik: Szafa wnękowa zamiast garderoby

Krok 1: Wybieramy odpowiednie miejsce

Wybierając lokalizację szafy, zwróć uwagę na to, żeby było wystarczająco dużo miejsca, aby otwierane drzwi nie haczyły o inne meble albo ścianę. Oprócz odległości między ścianami sprawdź za pomocą poziomicy czy są one – a także sufit i podłoga – proste. Jeśli nie, potencjalne skosy musisz uwzględnić w wymiarowaniu poszczególnych elementów. Wyobraźmy sobie sytuację, w której ściana, mająca stanowić tył naszej szafy zbudowana jest pod lekkim kątem – pochylona u góry o 2 cm do przodu lub do tyłu. Wówczas płyta na ściankę nie może mieć wszystkich kątów prostych, bo nie będzie idealnie przylegać do ściany.

Zasadniczo, masz cztery możliwości umiejscowienia mebla:

• szafa wkomponowana we wnękę z obu stron ograniczona ścianami pokoju,
• szafa oparta o ścianę z jednej strony i zakończona ścianką z płyty meblowej z drugiej,
• szafa z obu stron zakończona ściankami z płyty meblowej,
• narożnikowa.

Krok 2: Zdejmujemy wymiary

Z reguły zabudowę robi się do samego sufitu. Oprócz większej pojemności ma to też taką zaletę, że nie trzeba walczyć z kurzem, który zbiera się na wysokim meblu. Pamiętaj jednak, że nie wystarczy zmierzyć wysokości pomieszczenia w jednym punkcie, sufit może być bowiem krzywy, co szczególnie w starszym budownictwie nie należy do rzadkości. Płytę musisz móc swobodnie postawić, jej wysokość powinna więc być o 1–2 mm mniejsza niż samego pomieszczenia.

Wyznaczając głębokość, dostosuj ją do funkcji, które szafa ma spełniać. Jeśli mają w niej być tylko półki, może być płytka, nawet na 30 cm. Planując jednak wieszaki na ubrania ułożone prostopadle do drzwi, musisz uwzględnić co najmniej 60 cm, nie licząc drzwi i systemu mocującego. Drzwi uchylne zajmują stosunkowo mało miejsca – trzeba na nie doliczyć z zewnątrz grubość płyty – standardowo 1,8 cm.

Zawiasy montowane są wewnątrz, więc jedyne, co musisz rozważyć, to czy nie będą kolidowały z półkami, wieszakami itp. Przy drzwiach przesuwnych trzeba też uwzględnić szerokość prowadnic. Najczęściej drzwi przesuwne skonstruowane są z dwóch, trzech, a przy szerszych szafach, nawet czterech niezależnych płyt, umocowanych w podwójnej prowadnicy. Bardziej estetyczny wygląd ma prowadnica ukryta we wnętrzu szafy. Wybierając to rozwiązanie, do głębokości musisz doliczyć co najmniej 5 cm. Drzwi skonstruowane z jednej płyty otwierać się będą poza szafą, a co za tym idzie, musisz zapewnić im wystarczająco dużo miejsca. Prowadnica w takim przypadku znajdzie się na zewnątrz. Na suficie i podłodze będziesz mieć dość szerokie widoczne listwy.
W określeniu szerokości, jedynym ograniczeniem będzie przestrzeń dostępna w pomieszczeniu.

Krok 3: Projekt: pojemność, półki, wieszaki, czyli czego potrzebujesz

Projektując wnętrze szafy, wyjdź od swoich potrzeb. Określ, jakiego rodzaju rzeczy, w jaki sposób chcesz przechowywać:

• swetry, bluzki, spodnie niewymagające wieszania na wieszaku, pudełka itp. możesz spokojnie położyć na półce. Na pojedynczej półce o szerokości ok. 30 cm kw zmieścisz pojedynczo ułożone swetry albo spodnie – jedna na drugiej, może być ich więcej, jeśli półka będzie o co najmniej tyle głębsza albo szersza. Półka o szerokości lub głębokości 45 cm może się okazać niepraktyczna – za dużo miejsca na jeden stos swetrów, ale za mało na dwa;
• skarpetki, bieliznę, szale, rękawiczki najwygodniej ułożyć w szufladzie albo wysuwanym koszu. Kosze i szuflady zajmują więcej miejsca ze względu na mechanizmy prowadnicy;
• wieszaki na ubrania można zamontować na kilka sposobów. Jednym z nich jest wieszanie prostopadle do drzwi szafy, na zamontowanej równolegle do niej rurce, czyli w najczęściej spotykany sposób. Wieszaki można wieszać też na bolcach lub rurkach wmontowanych w tył szafy. Dla zaoszczędzenia miejsca można przemyśleć podział: Jedna komora wyższa, do wieszania dłuższych ubrań, jak płaszcze, sukienki itp. oraz druga z dwoma drążkami zamieszczonymi jeden nad drugim w odstępie ok 1 m, gdzie w dwóch rzędach zmieścisz spokojnie bluzki, swetry i inne krótkie ubrania.

Projekt narysuj na kartce papieru, nanieś wymiary. Spróbuj przewidzieć wykorzystanie poszczególnych półek. Jeśli na niektórych zamierzasz przechowywać cięższe przedmioty, półki muszą mieć podparcie np. w postaci dodatkowej ścianki pionowej, metalowej rurki lub odpowiednich kątowników.
W projekcie koniecznie uwzględnij szerokości wszelkich mocowań, prowadnic, zawiasów itp.

Polecamy: Jak samemu zrobić wieszak na kurtki wykonany z nart

Krok 4: Potrzebne elementy

Płyty meblowe na ścianki, półki, drzwi i szuflady możesz zamówić i przyciąć na wymiar. Potrzebne będą też obrzeża (okleina), chyba że zamówisz płyty wykończone. Szuflady możesz też kupić gotowe – najczęściej plastikowe. Pozostałe potrzebne elementy to:

• kosze,
• prowadnice rolkowe do szuflad i koszy,
• mechanizm drzwi przesuwnych lub zawiasy,
• śruby imbusowe, 
• kołki montażowe, 
• elementy podpierające (kątowniki), 
• wkręty krótkie 16 mm, 
• rurki chromowane na wieszaki, 
• uchwyty i łączniki do rurek, 
• listwy łączeniowe płyt, 
• taśma dwustronna, 
• zaślepki do śrub imbusowych, 
• uszczelki przeciwkurzowe, 
• opcjonalnie: kołki drewniane do łączenia płyt, lustro na drzwi.

Krok 5: Potrzebne narzędzia

Do wykonania szafy z gotowych elementów nie potrzeba zbyt wielu narzędzi. Przygotuj: 

• wiertarkę, 
• wkrętarkę, 
• odkurzacz do bieżącego usuwania efektów wiercenia, 
• żelazko do zaprasowania okleiny na obrzeżach płyt, 
• młotek, 
• szczypce, 
• obcęgi, 
• piłę do drewna do ewentualnego docięcia płyty, 
• piłkę do metalu na wypadek, gdyby trzeba było skrócić rurkę na wieszaki, 
• papier ścierny – nie musi być koniecznie potrzebny, ale czasem brzeg płyty trzeba doszlifować, wygładzić, 
• nóż, 
• klej lub taśmę dwustronną do luster, 
• pomocną dłoń – samodzielne zrobienie szafy jest trudne, jeśli nie pomaga ktoś, kto przytrzyma ściankę w pionie, poda śrubkę lub narzędzie i będzie asystował przy wielu czynnościach, do których dwie ręce nie wystarczą.

Krok 6: Zaplanuj kolejność prac

Na samy początku wszelakich prac konieczne jest przygotowanie wszystkich potrzebnych elementów i narzędzi. Wszystkie elementy z płyty meblowej wykończ obrzeżami, żeby nie robić tego w trakcie montażu. Kolejność montażu poszczególnych elementów zależna jest od specyfiki projektu. Zasadniczo, zaczynamy od zewnętrznych elementów konstrukcyjnych, jednak w przypadku szerokiej szafy z obu stron zakończonej ściankami z płyty meblowej, taki model może być niewykonalny. Wówczas konieczne będzie zamontowanie jednej ściany, następnie elementów wewnętrznych i dopiero zamknięcie ścianką na końcu. Dlatego tak istotne jest przemyślane zaplanowanie kolejności prac. Pomijając ten etap można stracić mnóstwo czasu na rozwiązywanie problemów, których można było uniknąć.

Krok 7: Montaż szafy

• Przygotowujemy płyty

Montaż zaczynamy od przygotowania poszczególnych płyt. Jeżeli nie zamówiliśmy płyt razem z oklejeniem, należy wykonać je przed ich zamontowaniem. Do wyboru mamy dwie opcje: okleinowanie albo wybrzeże nasuwane.

• Montujemy pionowe ścianki nośne

Jako pierwsze, montujemy elementy, które podtrzymują większe części konstrukcji. Jeśli szafa oparta jest o dwie ściany, mamy zawsze tylną i lewą lub prawą część. Problematyczne mogą być krzywe piony w mieszkaniu – wówczas nie unikniemy dostawienia ścianki.

W następnej kolejności montujemy płytę, która stanowi kolejną, licząc od bocznej ściany, pionową przegrodę. Do ściany, za pomocą kołków rozporowych, przytwierdzamy kątowniki, a następnie przykręcamy płytę. Bardzo przyda się poziomnica, aby dobrze ustawić pion płyty. Miarką mierzymy odległość od bocznej ściany w jej tylnej części, a wymiar przenosimy na jej część przednią. Dzięki temu płyta będzie nie tylko pionowa, ale i prostopadła do tylnej ściany. Można również posłużyć się przymiarem kątowym. Dobrze jest zaklinować płytę, aby nie przesuwała nam się przed montażem półek. Nie trzeba jej przytwierdzać do podłogi czy sufitu, gdyż sztywność płyta uzyska po zamontowaniu półek.

• Wnętrze szafy: półki, kosze, wieszaki

Na bocznej ścianie montujemy kątowniki, które z jednej strony będą podtrzymywały półki. Najlepiej zacząć to zadanie od góry, aby nie niższe półki nie przeszkadzały w montażu wyższych. Po zamontowaniu kątowników kładziemy na nich półkę i wyznaczamy poziom. Ołówkiem zaznaczamy na pionowej płycie dolną lub górną krawędź półek i – w zależności od tego, która krawędź została odrysowana – nawiercamy otwory 9 mm poniżej lub powyżej linii wiertłem 6 mm. Następnie przykładamy półkę i tym razem od drugiej strony pionowej płyty, przez wywiercone wcześniej otwory nawiercamy ją tym samym wiertłem. W otwory wkręcamy śruby imbusowe. Jeśli półka jest mała, śruba może mieć długość 35 mm, przy większych powierzchniach półek minimum 50 mm, a bardzo duże półki warto pośrodku podeprzeć dodatkowym kątownikiem na tylnej ściance.

Prowadnice na kosze przykręcamy do wcześniej wyznaczonych poziomych linii na bocznych ściankach. Do ściany przykręcamy je na kołki rozporowe, do płyty na wkręty długości 15 mm, aby nie przewiercić jej na wylot. Jeśli przewidujemy większe obciążenie kosza, lepiej użyć do tego większej ilości wkrętów.

Po zmontowaniu pierwszej sekcji, montujemy analogicznie kolejną pionową płytę. Jeśli półki mają znajdować się na tym samym poziomie co te obok, nie przykręcimy ich do jednej płyty, gdyż z drugiej strony przeszkodzi nam zainstalowana wcześniej półka. Wówczas przydadzą się kołki drewniane, które montujemy najpierw do pionowej płyty, a następnie nasuwamy na nie półkę. Bardzo ważne jest idealne rozmieszczenie otworów na płycie i półce, aby kołki dobrze naszły na otwory. Powinno ich być co najmniej 3 sztuki.

Do kolejnej płyty półkę przykręcamy śrubami imbusowymi jak wcześniej. Jeśli półki znajdują się na różnych wysokościach, z obu stron przykręca się je na śruby imbusowe. W sekcji, gdzie mają być wieszaki, warto zamontować dwie półki: na samej górze i na samym dole. Zyskamy dodatkowe miejsce np. na buty, zwiększając jednocześnie sztywność konstrukcji.

Rurkę na wieszaki montujemy za pomocą uchwytów, które zazwyczaj przykręca się na wkręty 15 mm. Uchwyt należy przykręcić tak, aby mieć później dostęp do śrubki imbusowej blokującej rurkę.

• Drzwi i wykończenie szafy

Montaż drzwi zaczynamy od prowadnic: najpierw górną przykręcamy za pomocą kołków rozporowych do sufitu. Dolną można przytwierdzić za pomocą kołków, a jeśli powierzchnia podłogi jest gładka, np. panele, linoleum nada się też do tego celu grubsza taśma dwustronna. Płyty przeznaczonej na drzwi nie trzeba oklejać, gdyż wykończona jest ona obrzeżami metalowymi. Należy przyciąć je na długość i nabić na płytę używając gumowego młotka. Jeśli drzwi składają się z wielu elementów, łączymy je za pomocą dwustronnych listew. Wzór to kwestia gustu. Do zmontowanych drzwi przykręcamy kółka i wstawiamy drzwi w prowadnice, zaczynając od górnej części.

Po postawieniu ich, regulujemy dolne kółka, aby drzwi nie obcierały o prowadnice i toczyły się równo i bez oporów. Na samym końcu przyklejamy samoprzylepne listwy przeciwkurzowe i odbijakowe do krawędzi drzwi i szafy. Zawiasy montujemy na drzwiach szafy od wewnątrz. Same skrzydła nie muszą być zbudowane z jednej płyty. Można je łączyć z różnych elementów poziomych i pionowych za pomocą listew łączeniowych do mebli. Do tego zabiegu przyda się młotek, którym zbijemy poszczególne elementy, bo łączenia muszą być staranne, aby zapewnić trwałość. Na koniec montujemy lustro. Można je po prostu nakleić na płytę za pomocą kleju do luster lub mocnej taśmy dwustronnej albo połączyć z cieńszą płytą (10-12 mm) i wsunąć całość w listwę montażową. Po zamontowaniu drzwi, między nie, a płytę zakładamy samoprzylepne uszczelki przeciwkurzowe. 

Zobacz również: Jak urządzić garderobę w domu i mieszkaniu (ZDJĘCIA)