Portulaka rośnie jak chwast, ale ma super smak. Na południu Europy zajadają się nią. Sprawdź, jak ją uprawiać w ogrodzie i na balkonie

Portulaka pospolita (Portulaca oleracea), znana jest też jako portulaka warzywna. Choć określenie znana jest może pewną przesadą, bo w Polsce nie jest popularna. A szkoda, bo ma wiele zalet, jest jadalna i świetnie smakuje. Ta roślina jest doceniana w kuchni i na zachodzie Europy, i na południu.

U nas też rośnie dziko, szczególnie w niegościnnych miejscach – na suchej ziemi, w szczelinach chodników, mocnym słońcu. Widywałam ją na zapuszczonych trawnikach przy ruchliwych ulicach oraz torowiskach tramwajowych – osobiście uważam to za czystą złośliwość z jej strony, bo z takich miejsc nie nadaje się do zbierania. Jeśli w twojej okolicy rośnie na jakichś polach czy nieużytkach, możecie ją zbierać i jeść. Ale najwygodniej mieć ją w ogrodzie, a nawet w doniczce na balkonie.
W uprawach jest uważana za chwast, ale w Polsce rzadko rośnie na większą skalę.

Portulaka warzywna jest niska, ale tworzy dość długie łodygi, które płożą się po ziemi. Są one stosunkowo grube i często zabarwione na czerwono. Pokrywają je zielone, mięsiste liście. U dzikiej portulaki są one niezbyt duże, ale jest też odmiana uprawna (Portulaca oleracea sativa), która ma liście znacznie większe, bywa też wyższa. Portulaka pospolita ma nieduże, żółte kwiatki oraz owoce o kształcie torebek, które zawierają mnóstwo drobniutkich nasion.

Ale portulaki pospolitej nie uprawia się ze względu na jej urodę, tylko oryginalny smak. Jej liście i łodygi są przyjemnie kwaskowe ze słonawą nutą. Nie jest to kwaśność szczawiu, ale bardziej złożony i łagodny smak.

Poznaj też: Soliród – niezwykłą roślinę, która ma słony smak

Portulaka warzywna jest łatwa w uprawie. Nie potrzebuje bardzo żyznej ziemi, chociaż na takiej lepiej rośnie. Lubi podłoże, które jest przepuszczalne. Dzikie portulaki znakomicie znoszą suszę (w Grecji czy Chorwacji są zielone nawet latem, gdy większość roślinność wysycha), choć znajduję informacje, że lepiej rośnie na lekko wilgotnej ziemi (dotyczy to odmiany uprawnej). Na pewno jednak nie zalewaj jej wodą. Ta roślina kocha słońce i na pewno nie warto uprawiać jej w cieniu.

Nasiona tej rośliny bez problemu kupisz w internecie i sklepach ogrodniczych, paczka kosztuje od 3 do 5 zł. Portulaka jest ciepłolubna, więc z jej siewem poczekaj przynajmniej do połowy maja. Rośnie szybko i można ją siać również latem. W ogrodzie warto to robić mniejszymi partiami, co 2-3 tygodnie. Na balkonie można ją siać do dwóch doniczek w odstępie kilku tygodni.
Uwaga: nie przykrywaj nasiona ziemią, tylko je lekko przyklep.

Portulaka warzywna jest jednoroczna, nie zimuje w ogrodzie.

Zastanawiasz się, po co w ogóle uprawiać tę roślinę i co z niej zrobisz? Mnóstwo pysznych – i bardzo prostych rzeczy. Przede wszystkim jej liście można jeść na surowo. Są znakomitym dodatkiem do wszelkich sałatek i kanapek. Dobrze komponuje się pikantnymi kwiatami nasturcji, ale też wszelkimi sałatami liściowymi i innymi świeżymi warzywami, różnymi serami, wędlinami i jajkami.

Liście i młode pędy możesz też gotować – dorzuć je do zupy, potrawki, mięsa, omletu. Gotuj je krótko, a zachowają kwaskowy posmak. Ja pierwszy raz jadłam je na jednej z greckich wysp, lekko obgotowane i podane z oliwą. Nic więcej nie było trzeba.
Młode pędy i liście można też marynować, najlepiej w lekkiej zalewie z octu winnego lub jabłkowego i wody (w proporcji 1:1), dodaj też trochę soli, cukru oraz czosnek, jeśli lubisz.
Jadalne są także łodygi, ale są dość twarde, więc można je ugotować jak szparagi i podać np. z parmezanem, masłem itp.

Portulaka pospolita ma pewne właściwości lecznicze – działa antybakteryjnie, ale też moczopędnie, wspomaga trawienie (uwaga: może działać lekko przeczyszczająco, więc na początek nie przesadzaj z ilością, którą jesz). Okład z rozgniecionych liści złagodzi skutki ugryzienia przez owady oraz podrażnienia skóry. Portulaka warzywna zawiera kwasy tłuszczowe omega 3, minerały (wapń, fosfor, potas, żelazo, witaminę A i z grupy B.

Musisz wiedzieć, że poza portulaką pospolitą – tą jadalną, są też portulaki ozdobne, czyli wielkokwiatowe. Pięknie kwitną i są idealne na bardzo słoneczne i suche balkony, jednak „tych ładnych” nie jedz (nie są określane jako trujące, ale mogą być uprawiane z wykorzystaniem środków, które nie są przeznaczone do spożycia). Zobacz, jak wygląda portulaka wielkokwiatowa i jak ją uprawiać.

Źródła

• Halarewicz, A., Atlas ziół, Warszawa 2015
• Łuczaj, Ł., Dzikie rośliny jadalne Polski - pełny tekst
• Portulaca oleracea, Plants for a Future
• Portulaca oleracea sativa, Plants for a Future