Mikroinstalacje OZE dla indywidualnych odbiorców

Zbudowane z krzemu panele fotowoltaiczne przekształcają światło w energię elektryczną, w przeciwieństwie do kolektorów słonecznych, które z energii słonecznej produkują ciepło. 

Rosnące rachunki za prąd pozyskiwany z tradycyjnych źródeł energii skłaniają coraz większą liczbę właścicieli domów do poszukiwania alternatywnych, tańszych źródeł. Jednym z nich jest inwestycja właśnie w panele fotowoltaiczne i zamontowanie takiej mikroinstalacji w gospodarstwie domowym.

Zobacz również: Jakie korzyści daje pompa ciepła zainstalowana w domu

Wytworzony w instalacji fotowoltaicznej prąd stały zostaje przekształcony w prąd przemienny – taki, jaki mamy w gniazdkach (230 V). Uzyskaną energię elektryczną można zużywać na bieżąco, magazynować albo sprzedawać – w zależności od rodzaju instalacji fotowoltaicznej.  

Firmy instalatorskie podają, że funkcjonujące na rynku mikroinstalacje z paneli fotowoltaicznych planowane są na 25 lat funkcjonowania, przy czym po 20 latach ich wydajność spada do 80 procent.

Produkcja energii z tych odnawialnych źródeł energii (tzw. OZE) jest większa latem – przy pełnym słońcu, najlepiej, gdy temperatura sięga ok. 25°C. Wyższa też jest niekorzystna, bo obniża moc paneli i nawet może doprowadzić do ich spalenia, choć w polskich warunkach atmosferycznych zdarza się to rzadko. W sytuacji, gdy dojdzie do uszkodzenia ogniwa fotowoltaicznego, obniża się sprawność panelu, należy więc je wymienić. 

Mikroelektrownie składają się z wielu modułów fotowoltaicznych połączonych w system wytwarzający do 40 kW nie wymagają specjalnego pozwolenia. Dodatkowo operator ma obowiązek podłączyć je do sieci, jeśli moc zamontowanego zestawu nie przekracza mocy naszego przyłącza elektrycznego.

Ilość produkowanego prądu jest różna w zależności od wielkości instalacji PV. Szacuje się, że w Polsce panel o mocy 1 kWp, który został skierowany na południe, wytworzy w ciągu roku około 900–1100 kWh energii elektrycznej. Szacuje się, że gospodarstwo domowe potrzebuje ok. 2500–3500 kWh rocznie.

Dowiedz się: Więcej o panelach fotowoltaicznych

Koszt takiej mikroinstalacji fotowoltaicznej wynosi ok. 15 000–25 000 złotych. Możemy go ograniczyć starając się o dofinansowanie z programu Prosument, zarządzanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), pod warunkiem, że wykona ją certyfikowana firma instalatorska.

– Pierwszym krokiem jest znalezienie uprawnionego instalatora, który zagwarantuje poprawny montaż mikroinstalacji oraz spełnienie wymogów dotyczących bezpieczeństwa pracy instalacji w obiekcie i sieci elektroenergetycznej. Instalator musi posiadać odpowiednie kwalifikacje pozwalające na montaż źródeł wytwórczych – podkreśla jedna z firm zajmujących się dystrybucją energii elektrycznej. 

– Celem programu „Prosument" jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji energii elektrycznej lub ciepła dla osób fizycznych oraz wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych – informuje Małgorzata Markiewicz z firmy Meb Technical.

Program promuje nowe technologie OZE oraz postawy prosumenckie (podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej), a także wpływa na rozwój rynku dostawców urządzeń i instalatorów oraz zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze.

Dofinansowanie przedsięwzięć obejmuje zakup i montaż nowych instalacji i mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do produkcji energii elektrycznej lub ciepła, dla potrzeb budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych, w tym dla wymiany istniejących instalacji na bardziej efektywne i przyjazne środowisku.

Zobacz: Najnowsze prawo o OZE

Beneficjentami programu mogą być osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego.

Budżet programu wynosi 800 mln zł na lata 2014–2022 z możliwością zawierania umów pożyczek (kredytu) wraz z dotacją do 2020 roku.

Finansowane są instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła wykorzystujące:

• źródła ciepła opalane biomasą,
• pompy ciepła,
• kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt,
• systemy fotowoltaiczne,
• małe elektrownie wiatrowe,
• układy mikrokogeneracyjne (w tym mikrobiogazownie) o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe.

Podstawowe zasady udzielania dofinansowania:

• pożyczka/kredyt preferencyjny wraz z dotacją łącznie do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji,
• dotacja w wysokości 20% lub 40% dofinansowania – w zależności od źródła ciepła/energii (15% lub 30% po 2016 r.),
• maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych 100 tys.–500 tys. zł, w zależności od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia,
• oprocentowanie pożyczki/kredytu: 1%,
• maksymalny okres finansowania pożyczką/kredytem: 15 lat.

Nadwyżki energii będą mogły być sprzedawane do sieci po cenie rynkowej, a inwestor może też korzystać z bilansowania półrocznego (net-metering).

Odbiorcy końcowi (tzn. dokonujący zakupu energii na własny użytek, będący stroną w umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej) planujący podłączyć do instalacji wewnętrznej odnawialne źródło energii elektrycznej o mocy zainstalowanej do 40 kW (zwane mikroinstalacją) nie muszą występować o określenie warunków przyłączenia.

Zgodnie z prawem firmy energetyczne mają obowiązek przyłączyć taką instalację, pod warunkiem, że moc zainstalowana mikroinstalacji nie jest większa niż moc przyłączeniowa dla obiektu (określona w umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub umowie kompleksowej). 

Jak informuje jedna z firm zajmujących się dystrybucją energii elektrycznej, uprawniony instalator powinien dokonać montażu mikroinstalacji zgodnie z dokumentacją techniczną, a także w oparciu o kryteria przyłączania oraz wymagania techniczne dla mikroinstalacji i małych instalacji przyłączanych do sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia.

W istniejącej instalacji elektrycznej należy przygotować dodatkowe miejsce pod zabudowę układu pomiarowego do rejestracji energii wytworzonej w mikroinstalacji (energia brutto). Powinien się tam znajdować rozłącznik/wyłącznik zainstalowany na przewodach zasilających przed oraz za licznikiem w obrębie tablicy licznikowej. 

Program jest wdrażany na trzy sposoby:

1. dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) lub ich związków lub ich stowarzyszeń oraz spółek prawa handlowego ze 100% udziałem jst: pożyczki wraz z dotacjami dla jst, wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do jst, nabór wniosków od jst w trybie ciągłym, prowadzony przez NFOŚiGW, kwota pożyczki wraz z dotacją ≥ 200 tys. zł.
2. za pośrednictwem banków: środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z dotacjami, nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez banki.
3. za pośrednictwem WFOŚiGW: środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami,nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, jst lub ich związków lub ich stowarzyszeń oraz spółek prawa handlowego ze 100% udziałem jst, w trybie ciągłym, prowadzony przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW.

Zobacz: Kolektory słoneczne. Płaskie czy próżniowe

– W Niemczech, które także wspierały finansowo rozwój OZE, powstało dotychczas ponad 4,5 mln mikroinstalacji w gospodarstwach domowych o łącznej mocy 36 GW – podaje Małgorzata Markiewicz z firmy Meb Technical. – W tym kraju kolejnym krokiem są inwestycje w magazynowanie tej energii, co pozwala na wykorzystywanie jej w pełni przez gospodarstwa.