Często zapominamy, że pylą nie tylko drzewa i krzewy liściaste, ale także - pozornie niemal niekwitnące - drzewa iglaste. W dodatku, ponieważ są wiatropylne, wytwarzają one bardzo duże ilości pyłku. Niektóre z nich mogą powodować alergie. Do takich roślin należy cis, który kwitnie od lutego/marca do kwietnia.
Cis dokuczliwy dla alergika
Roślina ta pyli przeważnie przez 2–3 tygodnie. – Pyłki cisu nie są trujące, lecz mogą powodować dość silne reakcje uczuleniowe i alergie – zaznacza ogrodnik. – Pojawia się katar, kaszel, drapanie w gardle i łzawienie oczu. W okresie pylenia cisu, należy unikać przebywania w jego sąsiedztwie, szczególnie kiedy wieje wiatr.
To ciekawe: Bukszpan ma właściwości zdrowotne i trujące
Cis jest rośliną długowieczną, niektóre egzemplarze liczą ponad 2 tysiące lat. Jednocześnie to bardzo wolno rosnące drzewo, przykładowo: w ciągu 30 lat urośnie jedynie do około 3 metrów wysokości.
Cis z Henrykowa
Najstarsze drzewo w Polsce to cis, zwany henrykowskim. Rośnie we wsi Henryków Lubański na Dolnym Śląsku. Znajduje się tuż przy ścianie budynku gospodarczego. Drzewo liczy jakieś 1280 lat. Niektórzy specjaliści szacują, że może ono mieć nawet prawie 1500 lat.
Ze względu na swój wygląd, cis jest sadzony m.in. w parkach (jest odporny na zanieczyszczenia powietrza, jak spaliny samochodowe i przemysłowe) i ogrodach, nadaje się na żywopłot. Jego walory dekoracyjne dotyczą przede wszystkim jaskrawoczerwonych okrągłych jagód, przypominających korale.
Podpowiadamy: Jak uprawiać cis w ogrodzie i jakie gatunki wybrać
Cis to trucizna
Trzeba być jednak ostrożnym, ponieważ cis zawiera taksynę – alkaloid o właściwościach trujących. Prawie cała roślina, łącznie z igłami, jest toksyczna. Jedynie osnówka, obrastająca nasiona, nie wykazuje właściwości trujących.
Taksyna jest uznawana za jedną z najbardziej niebezpiecznych substancji świata. Nie bez powodu cis przez nią nazywany jest śmiercionośną rośliną albo rośliną należącą do Hadesa, mitycznego boga podziemnego świata zmarłych. Twierdzono, że ta roślina wywodzi się z piekieł. Nawet przypadkowe zjedzenie np. kawałka kory może powodować zaburzenia pracy serca, jelit, żołądka. Substancja atakuje układ oddechowy i prowadzi do śmierci.
Ciekawostki o cisie
– Drewno cisa przez wieki było stosowane do wyrobu broni, m.in. łuków, ponieważ jest ono bardzo elastyczne, sprężyste – informuje Mikietyński. – Już w średniowieczu z jego drewna robiono łuki. Doszło do tego, że nastąpiło masowe wycinanie cisów z przeznaczeniem ich na produkcję broni. Wreszcie przetrwanie cisa, jako rośliny, stało się zagrożone. W 1423 roku król Jagiełło wydał zakaz wycinania cisów. Ten akt prawny poskutkował. Drzewo przetrwało.
Warto przeczytać: Konwalia – jej właściwości lecznicze i trujące
Wieki temu, gdy nie było znane jeszcze trujące działanie cisa, gospodynie domowe i znachorki sporządzały z tej rośliny napary, które miały pomóc wyleczyć wściekliznę i niedociśnienie. Kuracje najczęściej kończyły się śmiercią. Obecnie lekarstwo na raka, Taxol, jest produkowane właśnie na bazie cisa. Powstaje z kory tego drzewa. Wspomaga leczenie m.in. nowotworów jajnika oraz piersi, a także prostaty.
