Bariery architektoniczne zaczną znikać? Rząd sfinansuje ułatwienia dla osób niepełnosprawnych i seniorów

Bariery architektoniczne już wkrótce mają znaleźć się na celowniku rządu. Bank Gospodarstwa Krajowego zapowiedział uruchomienie atrakcyjnych pożyczek na likwidację tych barier zarówno w obiektach użyteczności publicznej, jak i w budynkach wielorodzinnych. Z przeszkodami utrudniającymi życie osobom niepełnosprawnym czy seniorom chce też walczyć Senat, który 2 sierpnia 2019 r. przyjął projekt ustawy o dostępności.

Bariery architektoniczne to poważny, a zarazem rzadko zauważany problem, który poważnie utrudnia codzienne funkcjonowanie osobom mającym trudności w poruszaniu się. Bariery mogą też być uciążliwe m.in. dla osób niedowidzących, kobiet w ciąży czy rodziców małych dzieci.

Przeczytaj: Jakie powinny być mieszkania dla seniorów?

Najkrócej mówiąc, chodzi o rozmaite fizyczne przeszkody ograniczające dostęp do budynków, mieszkań czy przejść. Bariery te człowiek zdrowy i sprawny może zwykle pokonać z łatwością, ale dla wielu innych osób stanowią one poważne wyzwanie. Przykładowe bariery architektoniczne to:

• niepotrzebne schodki w wejściach do budynków,
• brak wind w blokach czy kamienicach,
• wysokie krawężniki przy chodnikach,
• ulice bez przejść dla pieszych na poziomie gruntu (tylko kładki nadziemne lub przejścia podziemne),
• brak poręczy przy stromych schodach,
• okrągłe, trudne do obrócenia klamki.

BGK zapowiedział walkę z tymi ograniczeniami za pomocą programu nisko oprocentowanych pożyczek. Pilotażowe wsparcie finansowe ma zostać uruchomione we wrześniu 2019, a o pieniądze będą się mogły starać m.in. spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, szkoły, biblioteki oraz gminy.

Program BGK zakłada przeznaczenie jeszcze w tym roku 4 mln zł na działania służące poprawie dostępności. Może to być np. budowa wind w kamienicach czy blokach, montaż poręczy, budowa ramp dla wózków czy poszerzanie zbyt wąskich przejść. W kolejnych latach budżet programu ma według obietnic jeszcze wzrosnąć (do ok. 120 mln zł). Jak wspomniano, o pożyczkę na ten cel będą mogły się starać rozmaite podmioty, w tym właściciele wielorodzinnych nieruchomości mieszkalnych.

– Warunki, na jakich Bank Gospodarstwa Krajowego będzie prowadził program, są bardzo atrakcyjne – mówi Paweł Chorąży, dyrektor zarządzający pionem funduszy europejskich w BGK. – Nie pobieramy żadnych opłat ani prowizji z tytułu udzielenia pożyczki i kredytowania, a oprocentowanie wynosi zaledwie 0,15 proc. przez 20 lat, bo na taki okres jest udzielana pożyczka. Przewidziana jest również karencja w spłacie sięgająca 6 miesięcy.

Szczegóły programu mają zostać dopracowane przez wakacje, a uruchomiony we wrześniu – tuż przed wyborami parlamentarnymi – etap będzie etapem testowym. Już teraz wiadomo jednak, że podmioty korzystające z programu będą mogły uzyskać częściowe umorzenie zaciągniętej pożyczki, o ile spełnią określone warunki. Maksymalna wartość umorzenia to 40 proc., na co składa się:

• kryterium terytorialne (10 proc. umorzenia) – żeby ten warunek był spełniony, liczba osób pobierających zasiłek pielęgnacyjny w danej gminie musi przewyższać 80 osób na 1000 mieszkańców;
• kryterium przeznaczenia (10 proc. umorzenia) – to umorzenie obejmuje wielorodzinne budynki mieszkalne;
• kryterium społeczne (do 20 proc. umorzenia) – to kryterium obejmuje seniorów powyżej 60. roku życia, osoby niepełnosprawne i rodziców dzieci do 6. roku życia.

Podsumowując, na umorzenie największej części pożyczki będą mogli liczyć właściciele budynków wielorodzinnych, w których zamieszkuje wiele osób zmagających się na co dzień z barierami architektonicznymi.

Zobacz atrakcyjne mieszkania na sprzedaż na stronie lub w aplikacji Gratki

Choć nie wiadomo jeszcze dokładnie, jakie będą formalności związane z wnioskowaniem o pożyczkę BGK, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju zapowiedziało, że wszyscy zainteresowani udziałem we wrześniowym etapie programu powinni już zacząć przygotowywać dokumenty takie jak plan architektoniczny oraz kosztorys inwestycji.

Pożyczki na likwidację barier architektonicznych to tylko jeden z elementów szerszej polityki ułatwiania dostępności, jaką zapowiada obecnie rząd.

– Program, który uruchamiamy, to element szerszego, rządowego programu Dostępność Plus, realizowanego od ubiegłego roku w horyzoncie czasowym do 2025 roku – wyjaśnia Piotr Krasucki, dyrektor departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego w MIiR. – Ma on na celu poprawę stanu infrastruktury w Polsce pod kątem zaspokajania coraz szerszych potrzeb osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, ale także innych osób w specyficznej sytuacji – mogą być np. kobiety w ciąży czy nawet osoby, które podróżują z ciężkim bagażem.

Sprawdź: Luka czynszowa to problem nawet 40 proc. Polaków. Jak chce go rozwiązać BGK?

Innym kluczowym elementem tych działań ma być ustawa o dostępności, której projekt Sejm przyjął niemal jednogłośnie w dniu 19 lipca 2019 r., zaś Senat –  2 sierpnia 2019 r. Dokument ten zapowiada szereg istotnych zmian, mających ułatwić życie osobom, których uczestnictwo w życiu społecznym jest poważnie ograniczone m.in. z powodu barier architektonicznych. Najważniejsze ze zmian to:

• utworzenie Funduszu Dostępności, z którego pochodzić będą środki na likwidację barier architektonicznych,
• poprawienie dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej instytucji takich jak urzędy, szkoły i placówki służby zdrowia,
• możliwość złożenia skargi na brak dostępności – zaskarżona instytucja będzie musiała zwiększyć dostępność albo zostanie ukarana grzywną przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
• zwiększenie koordynacji działań służących zwiększaniu dostępności – z ramienia rządu będzie nimi kierować minister inwestycji i rozwoju przy wsparciu Rady Dostępności.

Zapowiedziano również, że podmioty prywatne i organizacje pozarządowe, które spełnią określone wymagania związane z dostępnością, będą mogły uzyskać specjalny certyfikat dostępności. Nie wiadomo jeszcze, kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie, powinno to jednak nastąpić niedługo – przyjęty przez Senat projekt ustawy czeka obecnie na podpis prezydenta.

Zobacz: Na mieszkania komunalne czeka się nawet 20 lat. Dramatyczny raport NIK