Zaprojektowali wielkopolski dom wiejski i wygrali. Studenci Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu laureatami ogólnopolskiego konkursu

Eryk Szczepański: Głuszynę wybrał akurat nasz prowadzący zajęcia na UAP z tego powodu, że jest to zabytkowa miejscowość o oryginalnym wciąż widocznym układzie owalnicowym. Wiele dawnych poznańskich wsi jest zabudowanych zgodnie z nowoczesnym sposobem i przez to traci swój indywidualny, pierwotny charakter.

Joanna Lipnicka: Jest to jeden z typów przestrzennych układów wiejskich. Współcześnie, jak powiedział Eryk, buduje się zgodnie z nowoczesnym, lecz chaotycznym sposobem, więc coraz trudniej znaleźć takie stare, typowe układy urbanistyczne wsi. Według nas jest to akurat bardzo duży atut takich małych miejscowości. Dzięki temu mają niepowtarzalny charakter. Więc Głuszyna jest wyjątkowa pod tym względem.

ES: W uzasadnieniu komisja konkursowa zwróciła uwagę na powiązanie kontekstu kulturowo–przyrodniczego z tematyką zrównoważonego budownictwa. Zastosowaliśmy takie rozwiązania, które poprawiają jakość życia, ale punktowo – nie zależało nam na wyraźnie widowiskowym efekcie.

JL: Nasza forma domu jest dość prosta. Tego typu – praktyczna – architektura jest charakterystyczna dla wsi. Już w przeszłości wybór danych elementów, w tym dekoracyjnych, wynikał z rozwiązań funkcjonalnych oraz dostosowywania się do klimatu. Względy estetyczne schodziły na dalszy plan.

JL: Jest to termin „parasol” oznaczający ekologiczne budownictwo. Chodzi w nim przede wszystkim o znalezienie równowagi między tym, co dobre dla człowieka, a tym, co dobre dla otoczenia. Trzeba mieć na uwadze wymiar współczesny, ale nie można zapomnieć o przyszłym dobru naszej planety. Zastosowanie danych rozwiązań w naszym projekcie jest pewną wskazówką dla tych, którzy chcieliby się wpisać w ten trend.

JL: Jednym z ważniejszych to lokalizacja budynku w stosunku do kierunków świata. Chodzi o zapewnienie jak największej ilość energii słonecznej od południa – też dla fotowoltaiki – ale i do bezpośredniego zwiększenia komfortu cieplnego zimą i dzięki temu zmniejszenia kosztów ogrzewania. Niestety takie umiejscowienie budynku na każdej działce jest niemożliwe, ponieważ na tym etapie taka decyzja należy do planistów gminnych. Projektant natomiast ma wpływ np. na rozmieszczenie pomieszczeń względem możliwości lokalizacyjnych budynku.

ES: Czyli korzystnie byłoby mieć salon od strony południowej, a tzw. zimne pomieszczenia – czyli pomieszczenia gospodarcze, garaż, kuchnię i łazienkę – mogłyby się znaleźć od północy. Na kolejnym etapie ważne jest rozmieszczenie okien. Najwięcej ich powinno się znaleźć od południa, a od północy, jeśli miałyby się już pojawić, to tylko jako niezbędne doświetlenie – ponieważ są to mostki cieplne, przez które ucieka ciepło.

Dobrze by było, aby główny trzon budynku był dość prosty – najlepiej pudełkowy, oparty na planie prostokąta – bo dzięki temu łatwiej stworzyć budynek niskoenergetyczny. Natomiast dodatkowe elementy dodające atrakcyjności wizualnej, jak garaże, przedsionki, powinny być już nieogrzewane.

JL: W naszym projekcie proponujemy pompę ciepła z gruntowym wymiennikiem ciepła, która stanowi częsty przykład rozwiązania stosowanego w domach niskoenergetycznych. Rodzajów tych pomp jest kilka, ale są to już bardziej szczegółowe informacje. Obok tego można zastosować wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, zwaną potocznie rekuperacją.

ES: Chciałbym zaznaczyć, że gruntowy wymiennik ciepła potrzebuje powierzchni – także fragmentu ogrodu, który najlepiej, aby był niezacieniony. Więc już na etapie planowania ogrodu musimy wziąć to pod uwagę.

ES: Przy tego typu ogrzewaniu z pompą, o którym mówiliśmy, najbardziej wydajnym jest płaszczyznowe, niekoniecznie podłogowe. Wybór tego ostatniego determinuje kolejne decyzje dotyczące projektowania wnętrza – podłogowe wymaga zastosowania ciężkiej posadzki, więc klasyczny parkiet nie zda tutaj testu. Natomiast kamienna czy betonowa podłoga pozwoli, aby wpadające od południa przez duże przeszklenia okienne światło, kumulowało się w naszym wnętrzu i podwyższało komfort cieplny.

ES: Podłoga długo będzie się nagrzewać, by następnie przez długi czas oddawać ciepło. Jest to dobre rozwiązanie szczególnie zimą.

JL: Niestety nie robiliśmy obliczeń, ale rozwiązania, które zaproponowaliśmy, nie należą do najtańszych. Jest to pewnego rodzaju koncepcja, która miała pokazać możliwości zastosowania nowoczesnych technologii czy zasad ważnych w zrównoważonym budownictwie.

ES: Jest to pewnego rodzaju wskazówka dla tych, którzy myślą o zbudowaniu domu tego typu i mogliby zaimplementować poszczególne systemy.

Zobacz zwycięski projekt z konkursu „Zdrowy Dom”: