Pierwiosnek lekarski w ogrodzie. Ta prymulka zdobi ogród i jest pożytecznym ziołem. Sprawdź, jak uprawiać pierwiosnek lekarski i wyniosły?

Pierwiosnki to jedne z najwcześniej kwitnących kwiatów. Mają sporo gatunków i odmian. Niektóre mają kolorowe kwiaty, jak ozdobne odmiany pierwiosnka bezłodygowego, inne wyglądają na pozór skromniej, ale warto na nie zwrócić uwagę, bo to cenne i piękne rośliny. Należy do nich pierwiosnek lekarski (Primula veris, Primula officinalis) i pierwiosnek wyniosły (Primula eliator).

Nie przegap zdjęć! Zobacz, jak wygląda pierwiosnek lekarski i wyniosły

Warto wiedzieć: polska nazwa tych roślin to pierwiosnek lub pierwiosnka (obie formy są poprawne), często używa się też nazwy prymulka oraz prymula, która pochodzi od ich nazwy łacińskiej, czyli Primula.

Obydwa te gatunki występują dziko w Polsce. Z tym, że pierwiosnek lekarski rośnie na obszarze całego kraju, a wyniosły – przede wszystkim na południu. Obydwie rośliny wyglądają bardzo podobnie i często krzyżują się, tworząc mieszańce. Pierwiosnek lekarski jest najbardziej znany jako zioło, na co wskazuje jego polska nazwa, ale lecznicze właściwości ma też pierwiosnek wyniosły. Obydwa można uprawiać w ogrodach i cieszyć się ich kwiatami już wczesną wiosną.
Uwaga: pierwiosnek wyniosły jest pod częściową ochroną i nie wolno go zbierać bez pozwolenia, natomiast pierwiosnek lekarski był pod ochroną, ale co do niego, przepis zmieniono.

Pierwiosnek lekarski i pierwiosnek wyniosły są bardzo do siebie podobne. Obydwa tworzą rozetę ciemnozielonych, wydłużonych liści. Są one mocno pofałdowane i rozpościerają się tuż nad ziemią. Spośród liści wyrasta łodyżka kwiatowa (tzw. głąbik), pokryta delikatnymi włoskami. Może mieć wysokość 10-30 cm. Na jej szczycie rozwija się kilka- kilkanaście kwiatów zebranych w tzw. baldaszek. Kwiaty mają dość długi tzw. kielich, który jest jasnozielony i chroni wewnętrzną część kwiatu. Z niego wyłania się złociście żółta tzw. korona z pięcioma płatkami. Pierwiosnek wyniosły ma odmiany ozdobne o różnie ubarwionych kwiatach.

Najłatwiej to zrobić patrząc do środka kwiatu, bo u pierwiosnka lekarskiego zobaczymy tam pięć pomarańczowych plamek. Pierwiosnki wyniosłe zamiast nich mają ciemniejszy pierścień. Jest też kilka innych cech, ale ponieważ właściwości i wymagania tych kwiatów są takie same, nie musimy szczególnie kłopotać się z ich odróżnianiem. Tym bardziej że ich mieszańce mogą mieć cechy różnych gatunków.

Te pierwiosnki mogą zakwitać już w marcu, ale najczęściej kwitną w kwietniu i maju.

Pierwiosnki w naturze rosną na wilgotnych łąkach, w zaroślach i niezbyt gęstych lasach. I podobne warunki docenią w ogrodzie. Oznacza to, że warto sadzić je pod drzewami i krzewami liściastymi. Te rośliny lubią słońce wiosną, ale latem palące promienie im nie służą, szczególnie jeśli ziemia jest sucha. Dlatego drzewa i krzewy, które wiosną nie mają liści i przepuszczają słońce, a latem zapewniają cień, są ich sprzymierzeńcem. Dodatkowo warstwa liści opadłych jesienią stworzy dobre warunki do bezpiecznego zimowania (nie wygrabiajmy ich z rabatki z prymulkami) i pomoże stworzyć odpowiednie podłoże. A ziemia dla pierwiosnków powinna być próchnicza, gliniasta i najlepiej lekko wapienna. Warto zasilać je kompostem. Te prymulki nie wymagają zabiegów pielęgnacyjnych, chyba że jest sucha wiosna, to wtedy należy je podlewać.

Te prymulki pięknie wyglądają w towarzystwie szafirków, bratków, niezapominajek, wiosennych fiołków (np. wonnych) czy zawilców gajowych.

Pierwiosnki można rozmnożyć przez podział kęp. Najlepiej to zrobić zaraz po tym, jak przekwitną. Te kwiaty dość chętnie też rozsiewają się same. Warto wiedzieć, że ich nasiona potrzebują okresu przechłodzenia, więc jeśli chcemy je posiać, to najlepiej to zrobić wczesną jesienią.

Pierwiosnki lekarskie (ale też wyniosłe) mają właściwości lecznicze. Jako ziele stosuje się przede wszystkim kwiaty i liście. Napar z nich pomaga m.in. w leczeniu przeziębień, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i moczowego, ale też łagodzi stres i ułatwia zasypianie. Ma działanie m.in. przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwgorączkowe i uspokajające.

Dowiedz się więcej: Pierwiosnek lekarski to babciny środek na przeziębienie, grypę oraz zapalenie płuc. Sprawdź, jak przygotować napar z ziela pierwiosnków