Narcyz – wiosenny kwiat, który lubi samotność. Uprawa i pielęgnacja narcyzów. Czym różni się narcyz od żonkila?

Na pierwszy rzut oka wszystkie narcyzy wyglądają podobnie. Mało kto wie, że wyróżniamy kilka rodzajów, m.in: narcyzy trąbkowe, pełne, mieszańce albo botaniczne, a do tego każdy z nich ma wiele odmian. Jednak różnią się one przede wszystkim wyglądem i terminem kwitnienia, natomiast wymagania uprawowe mają zbliżone. Tłumaczymy, jak pielęgnować te wiosenne kwiaty.

Niektórzy uważają, że żonkil to to samo, co narcyz. To błędne myślenie.
– Żonkil to żółty narcyz, a więc ma żółte płatki i w takim samym kolorze jest jego środek, czyli przykoronek – wyjaśnia Jarosław Mikietyński, ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Można więc powiedzieć, że każdy żonkil jest narcyzem, ale nie każdy narcyz jest żonkilem.

Żonkile, poza żółtym kolorem, wyróżnia też to, że mają długi przykoronek, czyli trąbkę. Natomiast inne odmiany narcyzów mogą mieć płatki oraz przykoronki w różnych kolorach – od białego i kremowego po intensywnie pomarańczowy. Bywają też lekko różowe. Występują ponadto różne kombinacje kolorów, np. jasne płatki korony i pomarańczowy przykoronek.

Płatki narcyza są podłużne i szpiczaste, mają kształt migdałka. Łodyga jest wewnątrz pusta.
– Narcyzy to rośliny cebulowe podobnie, jak tulipany – dodaje Mikietyński. – Wyrastają z cebuli. Najpierw mają pędy liściowe przypominające długą trawę. Dopiero potem ze środka cebuli wyrasta łodyga kwiatowa. Na końcówce tej łodygi powstaje kwiat.

Żonkile i inne narcyzy kwitną od końca marca do maja. To jedne z pierwszych wiosennych kwiatów. Najlepiej rosną w pełnym słońcu, ewentualnie półcieniu. Nie mają wysokich wymagań, jeśli chodzi o glebę. Najbardziej sprzyja im natomiast ziemia próchniczna, przepuszczalna i wilgotna. Jeśli nie pada, trzeba je podlewać
– Wychodzę z założenia, że lepiej podlać rośliny raz na tydzień, a obficie, nawet tak, żeby woda spłynęła na głębokość około 15 centymetrów, niż codziennie podlewać tylko w ten sposób, aby zwilżyć powierzchnię gleby na jeden centymetr – kontynuuje ogrodnik. – W przypadku żonkili ta zasada również się sprawdza.

po przekwitnięciu narcyzów, a więc pod koniec maja i na początku lata, należy usunąć przekwitnięte kwiatostany, ale pozostawić liście, aż same zaschną.
– Cebule są wieloletnie, ale warto je co dwa lub trzy lata wykopać, ponieważ inaczej mogą się „zapadać” w ziemię – wyjaśnia ekspert. – W tym celu po przekwitnięciu i zaschnięciu liści trzeba roślinę wykopać, zaprawić cebulki środkiem przeciwgrzybiczym, przesuszyć przez kilka tygodni, a potem, mniej więcej pod koniec września, zasadzić je ponownie do gleby, nawet w tym samym miejscu, w którym rosły do tej pory. Najlepsza głębokość na sadzenie narcyzów i żonkili wynosi tyle, ile wysokość dwóch, trzech takich cebul. Późną jesienią, np. w listopadzie, warto ziemię, w której rosną narcyzy, potraktować nawozami mineralnymi. Efekt będzie taki, że wiosną narcyzy będą lepiej rosły i będą mocniejsze.

Narcyzy zresztą są silne. Nie trzeba ich okrywać na zimę. Dobrze jest jednak, żeby ziemię, na której rosną, przykryć tuż przed zimą warstwą odkwaszonego torfu lub kompostu. Taką „pierzynkę" można również zrobić z kory, suchych, zgrabionych liści albo słomy. Zaletą kompostu jest to, że przy okazji użyźni ziemię.

Jeżeli narcyzów nie przesadzamy, w okresie jesienno-zimowym one także powinny mieć czas na spoczynek. Od momentu, kiedy ich liście zaschną, nie należy ich specjalnie podlewać, ani nawozić.

Narcyzy trąbkowe to najpopularniejsza w Polsce odmiana tych kwiatów. Mają tak spory przykoronek, że jest on nawet wyższy od płatków. Najczęściej spotykane rodzaje tych narcyzów to Arctic Gold (intensywnie żółty kwiat) oraz Golden Harvest (bladożółta barwa kwiatów).

Narcyzy wielkoprzykoronkowe są osadzone na pojedynczym, solidnym pędzie. Przykoronek jest zazwyczaj dłuższy od płatków. Niektóre kwiaty mają nawet prawie 50 centymetrów wysokości. Odmiana Ice Follies charakteryzuje się białymi, dosyć szerokimi płatkami i dużym przykoronkiem. Odmiana Salome posiada kwiaty w odcieniu kremowym, a ich przykoronek zmienia barwę podczas kwitnienia. Najpierw jest delikatnie żółty, a potem bladoróżowy. Równomiernie rozłożone płatki tych narcyzów stanowią podstawę kwiatka, natomiast ich trąbki są o wiele krótsze.

Do najpopularniejszych odmian zalicza się Merlin, czyli kwiat z białymi płatkami i delikatnie żółtym środkiem. Znany jest również Cammoon, mający białe płatki, ciemnożółty środek, a do tego pomarszczoną tzw. falbankę wokół.

Wyjątkowo prezentuje się narcyz biały, który dodatkowo wyróżnia się pięknym zapachem.

Utrapieniem mogą być myszy albo nornice, podgryzające cebule tych roślin od spodu. Pomocne w walce z gryzoniami są preparaty chemiczne i specjalne świece albo odstraszacze solarne. Niektórzy ogrodnicy radzą wykorzystać domowy sposób. Włosy, które zostają na szczotce albo grzebieniu, trzeba zebrać w kłębki, zwinąć je w „rulonik" i powtykać w otwory wykonane przez gryzonie. Po kilku tygodniach powinno być widać mniej tych korytarzyków.

Te kwiaty po ścięciu są złymi sąsiadami dla innych roślin. To dlatego, że stojąc w wodzie, wydzielają trujące dla innych kwiatów substancje. Lepki sok powoduje, że inne kwiaty szybciej więdną. Jeżeli jednak chcemy, aby żonkile lub inne narcyzy stały w wazonie z innymi kwiatami, powinniśmy je wstawić do wazonu dzień wcześniej. Wtedy będą miały czas na to, żeby uwolnić do wody szkodliwe substancje. Potem, już po „oczyszczeniu", a więc nazajutrz, nie będą wpływały negatywnie na inne kwiaty. Niestety, jeśli przy zmianie wody podetniemy ich łodygi, problem powtórzy się.