Kuchnie i meble kuchenne dla niepełnosprawnych

Zacznijmy od tego, że na planie mieszkania, kuchnia powinna się znajdować jak najbliżej drzwi wejściowych do mieszkania. Ułatwi to choćby przetransportowanie sprawunków, bez potrzeby przechodzenia lub przejeżdżania przez całe mieszkanie. Dobrze, jeśli istnieje możliwość zorganizowania przy niej spiżarni, co pozwoli na gromadzenie zapasów bez konieczności schodzenia np. do piwnicy. Innym rozwiązaniem, choć mniej wygodnym jest dodatkowe pomieszczenie na korytarzu, które można zaadaptować na spiżarkę. Takie pomieszczenia gospodarcze zastępujące piwnicę spotkać można zarówno w nowoczesnym budownictwie, jak i tym starszym.

Jeżeli zależy ci na wygodnym mieszkaniu dla osoby niepełnosprawnej, przeczytaj artykuł: Mieszkanie dla niepełnosprawnych - jakie warunki powinno spełnić 

Kuchnia dla osoby niepełnosprawnej musi być zaprojektowana z zachowaniem wszelkich względów ergonomii, bezpieczeństwa i wygody. Dobrym rozwiązaniem będzie tutaj kuchnia otwarta, szczególnie dla osób poruszających się na wózku. Zapewni więcej przestrzeni potrzebnej do manewrowania, ułatwi przenoszenie posiłków do jadalni i da też możliwość zamontowania wyspy, dzięki której pomieścimy więcej niskich szafek. Wygodne też będzie umiejscowienie kuchni w centralnej części mieszkania z bezpośrednim wejściem do pokoju dziennego.
Kuchnię zamkniętą najłatwiej zagospodarujemy, jeśli będzie ona na planie kwadratu lub dość szerokiego prostokąta.
Pamiętamy o zniwelowaniu progu wejściowego. Dla mieszkańca na wózku wejście do pomieszczenia musi być szerokie na co najmniej 90 cm, a w środku powinniśmy zapewnić przestrzeń do manewrowania o średnicy co najmniej 150 cm.

Dla osoby poruszającej się na wózku najwygodniejsze będzie rozmieszczenie mebli i sprzętów na planie litery L, C lub U. Pamiętamy też o zapewnieniu bezpiecznego i wygodnego dostępu do okna.
Najbliżej wejścia umieścimy lodówkę, przy której bezpośrednio powinien się znajdować choćby niewielki blat roboczy, na który będzie można odstawić produkty wyjęte z lodówki lub przygotowane do schowania. Następnie, jako drugi w kolejności od wejścia, należy umiejscowić zlew, a za nim miejsce do przyrządzania potraw i płytę do gotowania.

Zwróćmy uwagę na to, by linia ciągu kuchennego wolna była od jakichkolwiek załamań i uskoków. Wysokość blatów powinna być wyrównana i znajdować się na standardowej wysokości 80-85 cm. Ich głębokość nie powinna przekraczać 55–60 cm. Są to standardowe wymiary stosowane w kuchniach.
Pamiętajmy o tym, że pod blatami roboczymi nie należy montować jakichkolwiek szafek, by umożliwić osobie na wózku swobodny dostęp. Z kolei wszystkie szafki powinny mieć cokół wysokości 40 cm i drzwi rozsuwane lub otwierane na szerokość 110–180 stopni.

Wszelkie szafki i półki, stojące i wiszące, powinny znajdować się na wysokości minimalnej nad ziemią 50 cm i maksymalnej – 135 cm. Jeśli zostaną zamontowane zbyt nisko i trzeba będzie się do nich mocno schylić, grozi to upadkiem z wózka. Podobnie, jeśli znajdą się zbyt wysoko i niepełnosprawny będzie musiał do nich daleko sięgać.

Rynek oferuje dziś tak bogatą ofertę rozwiązań ułatwiających korzystanie z mebli, nie tylko kuchennych, że dobór odpowiednich elementów i funkcji nie powinien nastręczać problemu. Przeszkodą mogą być jedynie pieniądze. Jakie elementy warto uwzględnić, wyposażając kuchnię osoby niepełnosprawnej? Oto kilka propozycji:

• szafki na kółkach, które łatwo przesunąć, by dostać się np. do okna,
• narożniki z obrotowymi półkami,
• szafki typu „cargo" w pełni wysuwane na prowadnicach, dające łatwy dostęp do zawartości bez konieczności schylania się do wnętrza,
• system wieszaków teleskopowych, które łatwo przyciągnąć ku sobie,
• górne szafki na prowadnicach pionowych,
• wysuwany blat kuchenny z wysuwanymi siedzeniami.

Planując zakup sprzętów dla osoby poruszającej się na wózku, musimy wziąć pod uwagę rozwiązania sprzętowe, które czasem są oczywiste, a w niektórych przypadkach nie przyszłyby nam do głowy. Dla przykładu lodówka: domyślamy się, że nie powinna być zbyt wysoka. Nie wybierzemy więc modelu wyposażonego w zamrażarkę, a postawimy obok siebie dwa osobne sprzęty: chłodziarkę i zamrażarkę.
Okap kuchenny musi umożliwiać łatwe sterowanie np. za pomocą przycisków zamontowanych na poziomie blatu. Najbezpieczniejsza będzie płyta indukcyjna, o którą nie można się oparzyć. Zalecane są też płyty elektryczne. Jeśli ma to być gazowa, musimy koniecznie upewnić się, że została wyposażona we wszelkie możliwe zabezpieczenie przed ulatnianiem gazu, np. gdy palnik zostanie zalany. No i oczywiście elektryczny zapalnik.

A jaka bateria powinna być przy zlewozmywaku? Najlepsza będzie bateria jednouchwytowa z mieszaczem i wyciąganą wylewką.
Zmywarkę o szerokości optymalnej 45 cm montujemy maksymalnie 40 cm nad podłogą, zaś wszelkie gniazda i włączniki powinny znaleźć się nie wyżej niż 10 cm nad blatem.
Całości dopełnia podłoga o antypoślizgowej i łatwej do utrzymania w czystości powierzchni.