Dziewanna – roślina zielna o zdrowotnych właściwościach

Dziewanna to bogini miłości, za wstawiennictwem której można znaleźć miłość na całe życie, ale to też bogini lasów i polowań. Jedna z legend głosi, że Dziewanna została zaklęta w zioło. Jest nawet takie staropolskie przysłowie: „Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu żyje sobie panna". Oznacza to, że skoro na polu należącym do rodziny dziewczyny rośnie dziewanna, to musi tam być marna, licha ziemia.

Dziewanna na ubogich glebach

Przysłowie odnosi się poniekąd też do zioła. – Dziewannie, roślinie, niewiele trzeba do tego, żeby rosnąć – mówi Jarosław Mikietyński, ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. – Dziewannę można spotkać nawet na nieużytkach, skarpach, ubogich i piaszczystych glebach, więc tym bardziej bez przeszkód rośnie na lepszych jakościowo glebach.

To też ciekawe: Kozłek lekarski zwany walerianą 

Pod koniec lata i na początku jesieni, gdy większość roślin przekwita lub już dawno przekwitło, dziewanna nadal kwitnie. Jej kwiaty można spotkać nawet do października.

Chwast albo ozdoba

– Dziewanna jest przeważnie rośliną 2-letnią, natomiast bardzo rzadko zdarzają się jednoroczne lub wieloletnie – dodaje ogrodnik. – 2-letnia dziewanna w pierwszym roku zawiązuje rozety liściowe, a w drugim roku wypuszcza pędy. Może osiągać nawet ponad 2 metry wysokości.

Dziewanna – przez niektórych traktowana jest jako chwast, chociaż częściej ceni się ją ze względu na walory ozdobne – kwitnie przeważnie na żółto, chociaż niektóre gatunki mają białe albo kremowe kwiaty. Jej liście są najczęściej jakby omszone, pokryte włoskami. Bywa, że na dziewannie pojawiają się czarne punktowe plamki. To raczej nie choroba, tylko żywica. Niektórym jej zapach kojarzy się z wanilią.

Dziewanna ma właściwości lecznicze

Kto ma chrypę, skarży się na ból gardła, katar i kaszel, może skorzystać z naparu czy innego preparatu z dziewanną w składzie. Nasze prababcie sądziły, że napar z dziewanny wyleczy z gruźlicy. Osoby borykające się z łupieżem i zapaleniem spojówek także mogą stosować dziewannę. Okłady z kwiatów oraz liści dziewanny pomagają zlikwidować trudno gojące się rany, siniaki, odmrożenia i miejsca po oparzeniach. Płukanki z tej rośliny pomagają pozbyć się wrzodów w jamie ustnej. Dziewanna łagodzi stan zapalny pęcherza. Gdy dopadnie nas biegunka, zastosujmy napar z dziewanny. Podobnie, jak na nieżyt żołądka. Babcie robiły również olejek ze świeżych kwiatów dziewanny i wykorzystywały go jako naturalny środek na ból ucha. W przypadku kropli do uszu wykorzystywane jest mocne przeciwzapalne działanie dziewanny. 

Dowiedz się: Na co pomagają liście geranium, zwanego anginką

Mówi się także o uspokajającym działaniu dziewanny. Odwary z jej kwiatów były środkiem nasennym, wspomagały leczenie depresji. Dziewanna znana jest ponadto w kosmetyce, choćby jako naturalny rozjaśniacz włosów.

Ciekawostki o dziewannie

Dziewanna zyskała nazwę „Złotej pochodni". Tak mawiają na nią np. Anglicy. I coś w tym jest, bo w upalne, słoneczne dni promienie słońca odbijają się od kwiatów dziewanny, a z daleka wygląda to właśnie niczym pochodnia. Zresztą dziewannę wykorzystywano również jako pochodnię. Po prostu wysuszone pędy tej rośliny zanurzano w wosku i podpalano. A propos ognia: wieki temu wierzono, że dziewanna uchroni przed burzą. Jeżeli w obrębie domu rosły dziewanny, uważało się, że uchronią one domostwo i mieszkańców przed piorunami, lecz także przed złymi mocami. Kto miał w zagrodzie dziewannę, nie miał myszy i szczurów. Gryzonie te bowiem nie cierpią zapachu dziewanny.

Przeczytaj również: Miodunka jako bylina o właściwościach leczniczych 

Dziewannę niekiedy wykorzystywano jako... ocieplenie butów. Jej omszone liście wkładano do buta i stanowiły one swoistą izolację, a dzięki miękkim włoskom dawały ciepło. Nasi przodkowie, patrząc na dziewannę, przepowiadali, jaka będzie najbliższa zima. Im większa i szersza rosła dziewanna, tym większe mrozy się zbliżały.