Chryzantemy są nie tylko złociste. Radzimy, jak uprawiać te jesienne kwiaty w ogrodzie. Zobacz chryzantemy wielkokwiatowe i inne

Inna nazwa chryzantem to złocienie, bo po grecku chrysos to złoty (a chryzantema oznacza „złoty kwiat”). Różnorodność chryzantem jest ogromna. Minęły czasy, kiedy uchodziły wyłącznie za cmentarne kwiaty. Dziś są z nami przez cały ogrodniczy sezon. Uprawiane są zwykle jako rośliny jednoroczne, choć wiele odmian, szczególnie gatunków koreańskich, dobrze znosi mrozy.

Te jesienne kwiaty są jednymi z nielicznych, które kwitną na grządkach w drugiej połowie października i w listopadzie. Klasyczne ogrodowe chryzantemy, kojarzące się z babcinymi ogródkami, mają najczęściej różowo-fioletowe, niewielkie, ale liczne kwiaty. Niestraszne ich płatkom nieduże przymrozki.

Aby łodygi tych chryzantem pod ciężarem kwiatów nie rozkładały się na boki (a mają taką tendencję), trzeba wiosną, kiedy osiągną 10–15 cm, uszczknąć ich czubki. Spowoduje to rozkrzewienie się rośliny. U odmian letnich wystarczy taki zabieg przeprowadzić raz, u chryzantem jesiennych dwa, trzy razy.

Chryzantemy możemy wyhodować sami z sadzonek kupionych wiosną. Bylinowe chryzantemy można także spotkać w sprzedaży wczesną jesienią. Będą ładnie rosły i obficie kwitły, jeśli dodamy do ziemi trochę mineralnego nawozu z azotem. Nie wolno go jednak dawać w momencie sadzenia, lecz nieco wcześniej, by mógł się trochę rozłożyć w glebie.

Rabatowe chryzantemy mocno się rozrastają. Nie sadźmy ich zbyt blisko siebie. Lubią ziemię lekko kwaśną lub obojętną. Nie służy im podmokła.

Podobnie jak w przypadku „babcinych" chryzantem, ważne jest uszczykiwanie czubków. Zabieg ten wykonuje się, gdy rozpoczyna się wzrost rośliny, na młodej nie zdrewniałej części pędu, nad piątym – ósmym liściem. Jeśli tego nie zrobimy, pędy pójdą w górę i pokrój rośliny będzie nieatrakcyjny.

Przeczytaj też: Jak stworzyć piękne wrzosowisko w ogrodzie 

Kiedy ogrodowe chryzantemy przekwitną, należy skrócić ich zaschnięte pędy i dobrze okryć na zimę karpy korzeniowe (korą, trocinami lub gałązkami iglastych drzew). Są też zwolennicy pozostawiania pędów chryzantem do wiosny. Przekonują, że zatrzymujący się między łodygami z zasuszonymi liśćmi śnieg tworzy poduszkę zabezpieczającą przed przemarzaniem roślin.

Rosnące kilka lat w jednym miejscu chryzantemowe krzaki trzeba odmłodzić, dzieląc karpy na kilka części. Najlepiej zrobić to wczesną wiosną. Kawałki karp należy posadzić do żyznej, próchniczej ziemi. W zbyt lekkiej, piaszczystej, chryzantemy częściej przemarzają. Narażone są też na przesuszenie.

Co zrobić z drobnokwiatowymi, tworzącymi charakterystyczne kopuły chryzantemami w tarasowych donicach? Wyrzucić, gdy przekwitną? Niekoniecznie. Gdy chryzantemy zakończą kwitnienie, albo kwiatostany zostaną zmrożone, można bryłę rośliny wyjąć z donicy i posadzić w ogrodzie. Pędy należy obciąć, zostawiając 1/3–1/4 ich długości. Oczywiście podlać. Przed zimą okryć, np. igliwiem lub korą. Tak zabezpieczone powinny przetrwać do wiosny, chyba że zima będzie szczególnie mroźna. Wiosną chryzantemy wypuszczą młode pędy i zakwitną już w lipcu lub sierpniu. Wprawdzie ta operacja nie zawsze się udaje, ale do stracenia mamy niewiele, a do zyskania - piękną roślinę. Pamiętajmy, że im drobniejsze kwiaty ma chryzantema, tym bardziej jest mrozoodporna. 

Po przekwitnięciu możemy do ogrodu przenieść chryzantemy, jakie postawiliśmy 1 listopada na grobach. Dotyczy to tylko tych drobnokwiatowych, samokrzewiących. Jedynie one nadają się do uprawy w gruncie jako byliny. Wytrzymują lekki mróz (do –5°C), pod warunkiem, że zostaną okryte warstwą kory. Wiosną korę należy usunąć, a wyschnięte pędy poobcinać przy samej ziemi. Kwiaty pojawią się już w lipcu i sierpniu w zależności od odmiany.

Pamiętać trzeba, że sadzimy do gruntu tylko rośliny nieprzesuszone i nieprzemarznięte. Nie da się, niestety, przenieść z grobu do ogrodu chryzantem wielko- i średniokwiatowych.