Strzyżyk to maleńki ptaszek o silnym głosie. Pięknie śpiewa i buduje jak szalony deweloper, ale znacznie lepiej. Zobacz, jak wygląda i żyje

Strzyżyk to mały brązowy ptaszek mniejszy od wróbla. Często łatwiej go usłyszeć niż zobaczyć, bo jego głos może się nieść nawet na kilkaset metrów, za to zachowanie cechuje daleko posunięta ostrożność oraz ruchliwość. Poza tym, gdy buszuje wśród ściółki, można go wziąć za… mysz czy innego niedużego gryzonia. Jednak warto cierpliwie go wypatrywać, a gdy „mysz” zerwie się do lotu, to spotkanie ze strzyżykiem mamy zaliczone. Strzyżyk zwyczajny jest też znany jako strzyżyk woleoczko oraz wole oczko. Te ptaki mają sporo podgatunków, w Polsce i Europie występuje przede wszystkim gatunek nominatywny, czyli „podstawowy”.

Strzyżyk jest maleńki, bo tylko niewiele większy od najmniejszych polskich ptaków, czyli mysikrólika i zniczka. Jego długość to 9-10 cm, z czego ¼ przypada na krótki ogonek. Ten strzyżyk przeważnie nosi charakterystycznie zadarty, a gdy jest zaniepokojony, porusza nim w dół i w górę. Samce i samice są tak samo upierzone, głównie w odcieniach brązu, z dodatkiem szarości, przy czym grzbiet i skrzydła są ciemniejsze i bardziej brązowe niż pierś i brzuch. Charakterystyczne są poprzeczne, ciemniejsze prążki. Nad okiem wyróżnia się jaśniejsza brew.

Strzyżyki w Polsce są częściowo osiadłe, co oznacza, że część ptaków odlatuje na zimę, a część pozostaje. Dodatkowo zimą gościmy także ptaki z bardziej północnych zakątków, dla których Polska jest „ciepłym krajem”. Te ptaki można więc spotkać przez cały rok, na terenie całego kraju.
Liczbę gniazdujących w Polsce ptaków ocenia się niezbyt precyzyjnie na 656 000 – 1 293 000 par lęgowych. Strzyżyki są pod ochroną.

Strzyżyki nie są przesadnie towarzyskie i w odróżnieniu od wielu ptaków, nie tworzą zimowych stad. Z jednym wyjątkiem, czyli noclegiem. O ile w ciągu dnia żerują osobno, podczas zimniejszych nocy gromadzą się, przytulają i wzajemnie ogrzewają (podobną strategię stosują też raniuszki, choć one są towarzyskie także w ciągu dnia). Jak pisze dr A, Kruszewicz, rekordowe noclegowisko skupiało a 96 przytulonych do siebie strzyżyków!

Polecamy też: Makolągwy to ptaki, które żyją na wsiach i w miastach. Sprawdź, jak wyglądają i co warto o nich wiedzieć

Głos strzyżyka jest przyjemny, melodyjny i wyjątkowo donośny, szczególnie biorąc pod uwagę wielkość ptaka. To „rozgadane” na co dzień ptaki, ale poza głosami kontaktowymi, samce śpiewają, by przekonać do siebie samiczki. Można je usłyszeć już zimą, choć główny sezon koncertowy to oczywiście wiosna.

Samiec strzyżyka nie tylko śpiewa, ale też buduje gniazda. I to nie jedno, ale co najmniej kilka – nawet do 10! Kiedy gniazdo jest w stanie surowym, wabi śpiewem samicę, która ogląda lokum.

Sama konstrukcja gniazda dla niejednego architekta mogłaby być ciekawą inspiracją. Misternie utkane źdźbła traw, kawałki mchu, poprzeplatane z piórkami i zamaskowane paprocią. Z daleka kształtem przypomina dużą zieloną kulę z dużym, czarnym otworem po środku. – czytamy w portalu ekologia.pl

Samiczka bywa jednak wymagającą inspektorką budowlaną. Jeśli nieruchomość spełnia oczekiwanie, zabiera się za prace wykończeniowe i wyściela gniazdo mchem, paprociami itp. A samiec… zajmuje się kolejnym apartamentem oraz jego lokatorką. Najbardziej zaradne samce mogą mieć po kilka partnerek, ale troskliwie zajmują się nimi i potomstwem, dokarmiając liczną rodzinę. Nie marnują się też mieszkania przygotowane przeważnie z niejakim zapasem. Nocuje w nich samiec, a także dorastające „dzieci”. Strzyżyki mają po dwa-trzy lęgi w roku i mogą one trwać aż do lipca-sierpnia.

Strzyżyk lubi gęste lasy, ale unika nasadzeń gospodarczych. Może za to zamieszkać w miejskim parku lub ogrodzie, jeśli tylko będzie odpowiednio zarośnięty. Chętnie osiedla się w pobliżu wody.
Strzyżyki budują gniazda w dobrze ukrytych miejscach – nie tylko na drzewach i krzewach, ale też w różnych szczelinach, wykrotach, ścianach wąwozów itp. Jego łacińska nazwa oznacza jaskiniowca (Troglodytes troglodytes). Jednak z prymitywnością, niekiedy kojarzoną z tym słowem, nie ma nic wspólnego. W wielu miejscach jest kojarzony ze sprytem i inteligencją, a nawet przebiegłością. Nazwa raczej też nie pochodzi od miejsc gniazdowania, ale wiąże się z formą gniazda, która rzeczywiście może przypominać jaskinię.

Strzyżyki szukają pożywienia nisko nad ziemią lub na niej. Jadają przede wszystkim drobne owady, pająki i inne bezkręgowce, wygrzebywane z runa i ściółki oraz zbierane z gałęzi (pomaga im w tym stosunkowo długi, wąski i ostry dzióbek). Mieszkające w pobliżu wody, zjadają też kijanki i narybek. Jesienią uzupełniają menu o nasiona i drobne owoce.

Polecamy też: Tych ptaków jest w Polsce najwięcej, a rzadko je rozpoznajmy. Zobacz, jak wygląda i żyje zięba

Uwaga: nie mylmy miłego ptaka strzyżyka ze znacznie mniej sympatycznym owadem – strzyżakiem sarnim (zwanym też błędnie latającym kleszczem). Te ptaki i owady tylko trochę podobnie się nazywają.

Wybrane źródła
ekologia.pl
Kruszewicz, A., Ptaki Polski od A do Ż, Warszawa 2010
przygodyprzyrody.pl
ptakroku.pl