Ścianki działowe z pustaków szklanych: rodzaje i sposoby montażu

Na początku wyjaśnijmy sobie dwie kwestie. Po pierwsze – pustaki szklane to nie luksfery, choć potocznie są tak często nazywane. Popularne niegdyś luksfery, których używanie w zasadzie zarzucono przeszło dekadę temu, były odlewane jako jednolita szklana kształtka bez pustki powietrznej. Pustaki składają się z dwóch szklanych płytek zgrzanych krawędziami. Wewnątrz jest pustka powietrzna lub wręcz próżnia. Mają przez to inne właściwości izolacyjne i odmienny sposób układania.

Po drugie zaś – pustaki szklane wykorzystamy wyłącznie do ścianek działowych, absolutnie nie konstrukcyjnych, ponieważ nie są materiałem nośnym i w żadnym wypadku nie należy próbować ich obciążać.
Ich zaletą jest za to uniwersalność: można je łączyć z każdym innym materiałem budowlanym: cegłą, betonem, drewnem.

Pustak szklany ma jeszcze jedną zaletę: w normach budowlanych jest traktowany jako cegła szklana, co oznacza, że można go wykorzystać wszędzie tam, gdzie potrzebujemy dodatkowego doświetlenia pomieszczenia, a na wstawienie okna nie pozwala np. zbyt mała odległość od działki sąsiada.

Pustaki szklane do koloru do wyboru

Liczba faktur i kolorów, w jakich występują, jest imponująca: matowione (satynowe), półmatowe, z pęcherzami powietrza o różnych kształtach, ze wzorami wytłaczanymi na powierzchni, bezbarwne lub w wielu wariantach kolorystycznych. Mogą być barwione powierzchniowo lub w masie. W tej pierwszej metodzie, pustak z linii produkcyjnej zjeżdża bezbarwny, a dopiero później przez wywiercony w jej boku otwór, wtryskiwana jest do niego farba. Takie pustaki mają o wiele intensywniejsze kolory, ale nie należy ich stosować w ścianach zewnętrznych ani w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności. Krótko mówiąc: salon – tak, łazienka – absolutnie nie. Te ograniczenia nie dotyczą pustaków barwionych w masie.

Choć pustaki ze szkła pasują przede wszystkim do wnętrz nowoczesnych, to i w stylu vintage znajdują zastosowanie. Jest to najbardziej dekoracyjny z materiałów na ściany działowe, umożliwiający też optymalne doświetlenie pomieszczenia, w zależności od rodzaju bowiem przepuszczają od 50 do 80% światła.

Pustaki występują czterech wymiarach:

• 19 x 19 x 8 cm – najbardziej popularny (ok. 98% sprzedaży),
• 19 x 9 x 8 cm – połówkowy,
• 24 x 24 x 8 cm – raczej niszowy,
• 24 x 11,5 x 8 cm – połówkowy.

Kolekcje uzupełniają pustaki narożnikowe.

Ciepło i akustyka, odporność na uszkodzenia

Doskonała izolacyjność zarówno termiczna, jak i akustyczna osiągnięta dzięki bardzo wysokiej gęstości materiału sprawiają, że pustaki świetnie nadają się do wykonywania całości lub fragmentów ścian działowych nawet między pomieszczeniami o podwyższonych wymaganiach w zakresie dźwiękoszczelności.
Zbudowana z nich ścianka będzie też wykazywać się dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne, ale uwaga – wadą materiału jest jego kruchość, należy więc bardzo ostrożnie obchodzić się z nimi w trakcie transportu, rozładunku i budowy. Do dociskania używamy wyłącznie gumowego młotka, bo materiał można ukruszyć nawet używając kielni. Uszkodzonych pustaków nie należy używać, nawet jeśli uszkodzenie po zaspoinowaniu nie byłoby widoczne.

Sposoby montażu pustaków szklanych

Pustaki można montować na trzy sposoby:

• tradycyjnie: na zaprawę,
• z wykorzystaniem elementów systemowych: na łączniki (profile z PVC) i zaprawę,
• na sucho: na klipsy (łączniki) i silikon.

Pierwsza metoda, najbardziej tradycyjna wymaga użycia zaprawy do materiałów niskonasiąkliwych lub specjalistycznej klejowej do pustaków szklanych wraz z krzyżykami dystansowymi oraz zastosowania zbrojenia w spoinach poziomych i pionowych. Zbrojenie wykonujemy z drutu lub gotowej siatki (kratki) zbrojeniowej. Średnica drutu zbrojeniowego w ściankach nie przekraczających 4 m szerokości i 3 m wysokości powinna wynosić 5–6 mm, przy większych zaś wzrasta do 8 mm. Pustaków nie łączymy bezpośrednio z podłożem, stropem i ścianami pionowymi. Montujemy do nich, za pomocą kotew lub kołków, stalowe listwy obwodowe (stalowe ceowniki) z elementami dylatacyjnymi (np. z wełny mineralnej lub korka) – poziomo i pionowo, a dopiero w powstałej w ten sposób ramie obwodowej układamy pustaki. Płaszczyzny muszą być dokładnie wypoziomowane.

Pierwszy rząd pustaków jest kluczowy – jeśli on nie będzie dokładnie wypoziomowany, to im wyżej, tym trudniej będzie nam ułożyć ścianę równo. Zbrojenie w postaci drutów lub siatki zakładamy po położeniu pierwszego rzędu pustaków. Między poszczególne elementy wkładamy krzyżyki dystansowe, które usuniemy dopiero po postawieniu ściany i stwardnieniu zaprawy. Na ostatnim rzędzie pustaków zamontujemy górną listwę obwodową. Na koniec fugujemy, podobnie jak glazurę. Zamiast fugować, można też spoinę wyprowadzić z zaprawy klejowej do pustaków już w trakcie wznoszenia ścianki.

Fugowanie spoin nie jest konieczne przy zastosowaniu metody na profile z PVC, która wygląda podobnie jak poprzednia do momentu ułożenia pierwszego rzędu płytek. Przed położeniem kolejnych rzędów, montujemy łączniki pionowe i pręty zbrojeniowe, a następnie zakładamy łącznik poziomy. Kolejne rzędy umieszczamy w zatrzaskiwanych łącznikach, a szczeliny wypełniamy zaprawą. Zakańczamy listwą z paskiem dylatacyjnym, stanowiącą element ramy obwodowej. Miejsce spoin zastępują profile (łączniki). Słabości tej metody są dwie: profile z PVC są szersze (15 mm) niż spoiny w metodzie tradycyjnej (10 mm), a całość wychodzi dość kosztownie.

Metoda wznoszenia ścian na sucho jest najwygodniejsza i najczystsza – po ułożeniu pierwszego rzędu, kolejne układamy za pomocą łączników z PVC lub drewnopochodnych płyt HDF, a szczeliny wypełniamy silikonem. Istnieją tu jednak pewne ograniczenia funkcjonalne: można w ten sposób budować tylko niewielkie ścianki mocowane z trzech stron, a więc odpada wznoszenie tą metodą przepierzeń wolnostojących, nie połączonych z inną ścianą pionową.

Budowa łuku z pustaków szklanych

Zasadniczo, budowa krzywizn podlega tym samym zasadom, ale zaopatrzyć się trzeba w specjalne profilowane listwy poziome i krzyżyki dystansowe (do murowania na zaprawę) lub pionowe łączniki do łuków, jeśli wybieramy metodę systemową.