Poznaj historię koloru, która trwa już sto tysięcy lat

Dla fizyków kolor to po prostu odbite światło, wrażenie, które odczuwamy dzięki naszym zmysłom. Zupełnie czym innym kolor jest dla artystów, którzy traktują go jako środek przekazu. Często wykorzystują kolor do wyrażania, a czasami nawet wykrzyczenia własnych emocji.

Ile lat ma kolor?

Od wieków ludzie przypisywali kolorom symboliczne znaczenia. Doszukiwali się w nich cech magicznych czy nadprzyrodzonych. Próbowali też okiełznać i wykorzystać kolory. Z różnym skutkiem. Jednym z najstarszych stosowanych przez człowieka naturalnych pigmentów jest ochra – kolorowy pył o odcieniach od żółtego, do ciemnobrązowego. Ludzie umieli przygotowywać i wykorzystywać ochrę już nawet 75 tysięcy lat temu. Tyle lat mają pozostałości barwników znalezionych na muszlach i fragmentach narzędzi w jaskini Blombos w RPA. Natomiast najstarsze znane malowidła ścienne mają już trzydzieści jeden tysięcy lat. To kształty koni, nosorożców czy mamutów, odkryte w jaskini Chauveta we Francji.

W poszukiwaniu barw

Pytania o naturę kolorów i prawa, które nimi rządzą, nurtowały ludzi przez całe stulecia.
– Długo ich wiedza opierała się jedynie na obserwacji zjawisk natury i mniej lub bardziej udanych doświadczeniach. Ale już starożytni zauważyli, że mieszanie różnych pigmentów daje efekty w postaci nowych kolorów – komentuje Paweł Łuszcz z Fabryki Farb i Lakierów Śnieżka SA. Wiele zależało tu jednak od wyczucia i intuicji. Tych cech poszukującym nowych kolorów nie brakowało – najlepszym tego dowodem są wspaniałe, kolorowe dzieła renesansowego czy barokowego malarstwa.

Swoistego przełomu w nauce o kolorach dokonał genialny fizyk – Isaac Newton. Po udanych eksperymentach z rozszczepianiem światła przy użyciu pryzmatu, uszeregował barwy w postaci koła. Wyróżnił siedem barw: czerwoną, żółtą, niebieską, pomarańczową, zieloną, indygo i fioletową. Kolorami zajmowali się nie tylko fizycy czy malarze. Swoją teorię na temat barw stworzył również niemiecki poeta Johann Wolfgang von Goethe. A w niej opisał między innymi wpływ kolorów na emocje ludzi.

Zobacz zdjęcia: Kolorystyczne zmiany w aranżacji mieszkania  

Doświadczeń z kolorami ciąg dalszy

Od drugiej połowy XVIII wieku, naukowcy nie ustawali w doświadczeniach i tworzeniu systematyk kolorów. Własne zestawy barw i teorie przedstawili na przykład Phillip Otto Runge, Karl Ewald Hering oraz Wilhelm Friedrich Ostwald. Koniec XIX i początek XX wieku to z kolei czas Alberta Munsela – amerykańskiego malarza i nauczyciela sztuki. Stworzył on system kolorów (Munsell Color Sytem) składający się z przestrzennego modelu oraz atlasu próbek wydrukowanych na matowym i błyszczącym papierze.

Z kolei w 1927 roku w Niemczech zdefiniowano paletę barw RAL, czyli system oznaczania kolorów oparty na porównaniu z wzorcami. Początkowo zawierał on 40 kolorów, dziś kolekcja RAL Classic obejmuje 210 kolorów.

W 1962 roku powstała amerykańska korporacja Pantone Inc. Firma opracowała i wydała własną skalę kolorów. Tworzy ona wzorzec barw nazwany Skalą Pantone. Kolory są na niej oznaczane numerami. Rozbudowane palety kolorów stosowane są najczęściej w poligrafii.

Tysiące barwnych odcieni

NCS, czyli Natural Colour System to kolejny z obecnie używanych systemów porządku barw. Opiera się on na zdolności człowieka do rozróżniania sześciu podstawowych kolorów: bieli, czerni, żółci, czerwieni, błękitu i zieleni. W trzech krajach – Szwecji, Norwegii i Hiszpanii stanowi on oficjalną normę. Znany i powszechnie stosowany jest w około sześćdziesięciu krajach, w tym w Polsce. Podstawowy zbiór odcieni ATLAS NCS zawiera aż 1950 próbek kolorów. Współcześnie kolor to nie tylko środek artystycznego wyrazu czy, jak chcieliby go widzieć fizycy, wrażenie – ale przede wszystkim podstawa wielu branż. Wśród nich niebagatelne znaczenie ma produkcja farb, z których tak często korzystamy we własnych domach.