Goryczki – ich odmiany i właściwości lecznicze tych roślin

Goryczkę chińską niektórzy nazywają goryczką jesienną. To z racji sezonu jej kwitnienia. Gdy większość roślin dawno przekwitła albo przekwita, goryczka chińska właśnie kwitnie. – Ma ona jeszcze jedno potoczne określenie: goryczka lazurowa. To z tego powodu, że kwitnie na niebiesko. Inne gatunki czy odmiany goryczki, które kwitną na biało, żółto czy fioletowo, a nawet na czerwono są rzadko spotykane – informuje Jarosław Mikietyński, ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. – Jej liście są przeważnie zielone, jasnozielone, ciemnozielone, czasem szarozielone albo niebieskozielone.

Charakterystyka goryczek

Te wieloletnie byliny, przeważnie mrozoodporne, zależnie od odmiany, kwitną od późnej wiosny do jesieni.
Do najpopularniejszych należą goryczka chińska (jesienna), kropkowana, wąskolistna, krótkołodygowa lub bezłodygowa. Odmiany mieszańcowe goryczek też są popularne. Niektóre, jak goryczka żółta, może przetrwać nawet 50 lat. Kwiaty goryczki też pachną różnie. Jedne są podobne do zapachu miodu, a inne kojarzą się z wonią cynamonu.

 Na wzmocnienie polecamy: Bluszczyk kurdybanek, zwany leczniczą bombą i rośliną żołnierzy 

Goryczki przeważnie osiągają kilkanaście centymetrów wysokości, chociaż zdarzają się i takie mające ponad metr. Do najwyższych zalicza się choćby wspomnianą goryczkę żółtą, która dorasta
do około metra wysokości oraz goryczkę trojeściową (zwaną przez górali świecznikiem – ze względu na kształt przypominający świecznik). Wśród najniższych goryczek występuje ta określana jako bezłodygowa. Jej kępy mierzą przeciętnie 5 centymetrów. W Polsce wszystkie gatunki goryczki występujące dziko znajdują się pod ochroną gatunkową.

Goryczka spogląda z wysokości

Goryczki rosną m.in. na terenach górskich. Można je spotkać zazwyczaj dopiero na wysokości od ponad 900 do 2000 metrów nad poziomem morza. Z tego też powodu są symbolem roślinności alpejskiej. Byliny te sprawdzą się również w ogrodach, także w ogródkach skalnych. – Goryczkę można spotkać na mokrych łąkach oraz pastwiskach. Goryczka jest oryginalna także pod względem wymagań – podkreśla ogrodnik. – Otóż jest to roślina najczęściej lubiąca jednocześnie wilgoć oraz słońce, co w rzeczywistości jest trudne do pogodzenia, bo z reguły gleba jest albo sucha, za to położona w nasłonecznionym miejscu, albo mokra, lecz położona w cieniu lub półcieniu.

Właściwości lecznicze goryczki

Surowcem zielarskim goryczki są korzeń i kłącze. Goryczka, zwłaszcza żółta, znalazła zastosowanie w lecznictwie i to już wieki temu, gdy za ich pomocą próbowano zwalczać zarazy i obniżać gorączkę. Nasze prababcie dodawały goryczki żółtej do domowej produkcji wódek i likierów dla wzmocnienia smaku trunku i podkreślenia jego barwy. Goryczkę żółtą zaleca się przy braku apetytu (bo podrażnia kubki smakowe znajdujące się na języku), zaburzeniach jelit oraz w zaburzeniach trawienia. Osoby cierpiące na anoreksję (jadłowstręt) również miewają goryczkę w swoim menu, ponieważ dzięki niej wzrasta apetyt. Roślina ta usprawnia przyswajanie składników odżywczych, pomaga zlikwidować zgagę, niestrawności i wzdęcia.

 Przeczytaj również: Na co stosować żeń-szeń

Z dobrodziejstw goryczki skorzystać mogą również osoby odczuwające ogólne zmęczenie. Zapach żółtej goryczki pozytywnie wpływa na przemęczenie umysłowe, bo odpręża. Goryczka zalecana jest także do przemywania trudno gojących się ran i na wrzody, wykazuje właściwości tonizujące. Przed laty bylina była też stosowana jako swoista odtrutka po ukąszeniach przez jadowite żmije. Należy jednak uważać: goryczka w nadmiarze może okazać się trucizną. Bóle żołądka, wymioty oraz nudności mogą być objawami zatrucia.

Ciekawostki o goryczce

Goryczka obejmuje ponad 350 gatunków. Nazwa "goryczka" pochodzi od gorzkich substancji, które produkowane są przez goryczki. Substancje te znajdują się w pędach i korzeniach rośliny. Goryczki są w większości odporne na szkodniki i choroby. Bywa natomiast, że niektóre jej gatunki są podgryzane i uszkadzane przez ślimaki. Zwierzęta raczej nie jedzą goryczki ze względu na jej gorzki smak. 

Dowiedz się: Jak walczyć ze ślimakami w ogrodzie