Głóg pięknie kwitnie i ma zdrowe owoce, ale nie wszystkie owocują. Sprawdź, jaki głóg wybrać do ogrodu i jak go uprawiać

Głogi, w szczególności głóg dwuszyjkowy i jednoszyjkowy, rosną dziko w Polsce i są bardzo dobrze przystosowane do naszego klimatu. Kiedyś były bardzo popularne w ogrodach, obecnie – nieco mniej. Warto sobie o nich przypomnieć, tym bardziej, że mają różne odmiany ozdobne, a występują też jako drzewka szczepione na pniu. To sprawia, że można dobrać odpowiedni głóg i do dużego, i całkiem małego ogrodu.

Głogi mogą mieć krzewiasty lub drzewiasty pokrój (czyli ich pędy mogą rozgałęziać się od samego dołu lub tworzyć pień). Najbardziej popularne są dwa gatunki:

• głóg dwuszyjkowy (Crataegus laevigata) dorasta do ok. 4-5 m wysokości, jednak ma też niższe odmiany. Jego białe lub różowe kwiaty rozkwitają na przełomie maja i czerwca. Później pojawiają się czerwone, jajowate owoce, czasem spłaszczone z jednej strony. Mają po dwie pestki. Ciemnozielone liście są mocno powcinane. Warto wiedzieć, że ten głóg jest wyjątkowo kolczasty – ciernie mogą mieć do 2 cm długości.
• głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna) – jest większy od dwuszyjowego (6-8 m wys.), jednak wytwarza mniejsze owoce (z jedną pestką), ma też mniej cierni. Kwitnie najczęściej na biało.

Nazwa głogów dwuszyjkowy i jednoszyjkowy pochodzi od budowy ich kwiatów. Słupek głogu dwuszyjkowego ma dwie szyjki, jednoszyjkowego – jedną. To przekłada się też na liczbę pestek w owocu.

Wyhodowano jednak sporo odmian ozdobnych, m.in. krzyżując ze sobą dwa wymienione wyżej gatunki. W ten sposób powstał głóg pośredni (Crataegus x media). Ale różnych krzyżówek jest znacznie więcej i to one zasługują na szczególną uwagę jako rośliny ozdobne. Mają zróżnicowaną wielkość i różnie ubarwione kwiaty. Warto zwrócić uwagę m.in. na takie odmiany jak:

• głóg Crimson Cloud – ma ładny, niemal kulisty pokrój, dorasta do 3-5 m wys. Jego ozdobą są stosunkowo duże, różowoczerwone kwiaty z białym oczkiem. Ta odmiana tworzy czerwone owoce, które dojrzewają we wrześniu;
• głóg Paul’s Scarlet (znany też jako William Paul) – to średniej wielkości drzewo (do 6 m wys.) o jajowatej koronie. Wyróżniają go ciemnoróżowe, pełne kwiaty, które wyglądają jak maleńkie różyczki. Ta odmiana nie zawiązuje owoców;
• głóg Rosea Plena – to nieco mniejszy głóg (do ok. 3 m) o kulistej koronie. Również ma pełne kwiaty, o jasnoróżowych płatkach. Tworzy owoce – małe i ciemnoczerwone;
• głóg Plena (także Albaplena) – to kolejna odmiana o pełnych kwiatach, tym razem w białym kolorze. Dorasta do 3-6 m wysokości. Nie tworzy owoców;
• głóg Variegata – ta odmiana ma białe kwiaty, ale wyróżniają ją zielono-białe, pstre liście. Ma kulistą koronę, dorasta do ok. 4 m wys. Tworzy ciemnoczerwone owoce.

Polecamy: Trzmielina oskrzydlona, czyli „płonący krzew” jesienią ma niesamowity kolor. Sprawdź, jak ją uprawiać

Jeśli mamy mniejszy ogród, niekoniecznie musimy przejmować się podaną wyżej wielkością głogów. Wiele odmian ozdobnych można kupić w formie piennej, czyli szczepionej na pniu. Nie dość, że wyglądają one atrakcyjnie, to można także dobrać odpowiednią wysokość drzewka – dolna część (podkładka) nie rośnie na wysokość, natomiast rozrasta się sama korona. Trzeba pamiętać, że pienne głogi będą potrzebować podpórek.

Atrakcyjnym i niewielkim głogiem, najczęściej szczepionym na pniu, jest karłowa odmiana Compacta. Ma ona kulistą koronę i wyróżnia się wolnym wzrostem (osiąga ok. 1 m średnicy po 10 latach). Kwitnie na biało i tworzy owoce.

Różne głogi łączy to, że są łatwe w uprawie i mają minimalne wymagania. Najlepiej kwitną i owocują, jeśli rosną w słonecznych miejscach, ale można je też sadzić w lekko ocienionych. Preferują żyzne i próchnicze podłoże, ale radzą sobie na każdej, w miarę typowej ziemi. Nie należy ich tylko sadzić na kwaśnych i podmokłych glebach. Są za to odporne na suszę, mróz oraz miejskie zanieczyszczenia. Można je zasilać kompostem.

Uwaga: sadząc głóg, zastanówmy się dobrze nad miejscem dla niego. Nie lubią one przesadzania (tworzą głęboko sięgające korzenie). Ten zabieg można zaryzykować tylko w przypadku młodych drzewek.

Głogi, w zależności od odmiany, można wykorzystać w ogrodzie w różny sposób. Niewielkie, pienne drzewka sadzi się przede wszystkim jako ozdobne solitery. Można z nich też tworzyć dekoracyjne szpalery wzdłuż ścieżek lub płotu.

Nieszczepione głogi o krzaczastym pokroju bardzo dobrze nadają się na żywopłoty. Mogą wręcz zastąpić płot, bo ich kolczaste gałęzie są trudne do przejścia.

Głogi w podstawowych gatunkach i nieszczepionych odmianach nadają się raczej do większych ogrodów i naturalistycznych nasadzeń. Natomiast w mniejszych można sadzić pienne i karłowe.

Zanim wybierzemy i posadzimy głóg, warto się zastanowić, czy chcemy mieć drzewo tylko ozdobne, czy również owocowe. Owoce (i kwiaty) głogu mają właściwości zdrowotne, jednak dotyczy to przede wszystkim takich gatunków jak głogi jedno- i dwuszyjkowe, głóg czarny, włoski i pięciopręcikowy.

Jak pisze Agata Orzełowska w serwisie stronazdrowia.pl:

Właściwości głodu, które zostały najlepiej poznane to wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Skład chemiczny kwiatów i owoców głodu jest podobny, dlatego ich zastosowanie lecznicze również niewiele się różni. (...) Głóg obniża poziom cholesterolu LDL i VLDL, trójglicerydów we krwi. Redukuje negatywny wpływ stosowania diety wysokotłuszczowej na organizm i działa przeciwmiażdżycowo.

Nie są to jedyne pożyteczne właściwości tej rośliny, bo pomaga także przy innych schorzeniach i dolegliwościach. Informacje o jego stosowaniu znajdziemy w portalu stronazdrowia.pl.

Do spożycia nadają się owoce również innych gatunków, a także niektórych odmian ozdobnych, ale w ich przypadku trzeba liczyć się z tym, że mogą mieć mniej substancji prozdrowotnych. Pamiętajmy też, że nie wszystkie odmiany ozdobne głogów wytwarzają owoce!

Do wykorzystania nadają się kwiaty głogu, które można suszyć i wykorzystać do zrobienia naparu (herbatki). Suszyć można także owoce głogu. Poza tym doskonale nadają się one na soki, dżemy, konfitury i wino. Właściwości prozdrowotne ma też nalewka z głogu (stosowana w zalecanych dawkach!).

Kwiaty zbiera się, kiedy nie są w całkiem rozwinięte, natomiast owoce – kiedy są w pełni dojrzałe i mają ciemnoczerwony kolor (najczęściej we wrześniu-październiku). Warto wiedzieć, że owoce głogu są także przysmakiem wielu ptaków, krzew może być więc „naturalną stołówką” na przełomie jesieni i zimy.