Czujniki dymu i czujniki temperatury: dla bezpieczeństwa

Pożar jest jednym z podstawowych zagrożeń w domu. Niebezpieczeństwo występuje wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z otwartym ogniem (np. kominki lub piece stałopalne), z urządzeniami elektrycznymi osiągającymi wysokie temperatury lub w pomieszczeniach, gdzie przebywają osoby palące. Pożar może być też wywołany przegrzewaniem się elementów instalacji elektrycznych.

Rodzaje czujników (detektorów)

Każdemu pożarowi towarzyszy wzrost temperatury i powstawanie dymu. Alarmy (detektory) służą do monitorowania pomieszczeń pod kątem nadmiernego wzrostu temperatury i zadymienia. Umożliwiają podjęcie odpowiednich działań zanim poziom zagrożenie pożarem stanie się niebezpieczne dla zdrowia i życia osób przebywających w danym pomieszczeniu.

Czujniki temperatury (ciepła) dzielimy na nadmiarowe (czujniki temperatury granicznej) oraz różnicowe. Pierwsze z nich reagują na wzrost temperatury powyżej ustawionego progu (w zakresie 55°C–70°C). Drugie (różnicowe) reagują na szybkie narastanie temperatury. Gdy przyrost jest większy od ustawionego, następuje rozpoznanie i powiadomienie.

Zobacz również: Dom bezpieczny. Zadbaj o ochronę przeciwpożarową

Z kolei do wykrywania dymu stosuje się czujniki jonizacyjne (izotopowe) lub optyczne (fotoelektryczne). Czujniki jonizacyjne wykrywają dym niemal niewidoczny dla człowieka, szybciej reagują na dym, dlatego poleca się je instalować w miejscach gdzie istnieje możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się ognia. Czujki optyczne rozpoznają gęsty dym widoczny (zanim nastąpi zapłon), bez otwartego ognia np. dym z tlących się przedmiotów. Ponieważ czujniki optyczne są mniej podatne na produkty spalania powstające w trakcie gotowania lub smażenia, najczęściej umieszczamy je w pobliżu pomieszczeń kuchennych.
W sprzedaży można spotkać czujki wyposażone w obydwa rodzaje czujników (sensorów) dymu, a także w dodatkowe czujniki np. temperatury, czadu itd.

Zasada działania czujników

W przypadku wykrycia zagrożenia czujnik uruchamia sygnalizację optyczną oraz akustyczną. Najczęściej alarm optyczny to wbudowana czerwona dioda LED. Równocześnie z alarmem optycznym jest uruchamiany sygnał dźwiękowy o natężeniu 85 dB.
Niemal każdy detektor posiada przycisk kontrolny od sprawdzania prawidłowości działania urządzenia. Kontrola powinna być przeprowadzana raz na kilka miesięcy (nie rzadziej, jednak niż dwa razy w roku). Dodatkowo, automatyczna kontrola czujnika pozwala na zasygnalizowanie wyczerpujących się baterii, zbytniego zanieczyszczenia czujnika lub nieprawidłowej pracy urządzenia.

Niektóre z detektorów posiadają funkcję zapisu w pamięci urządzenia informacji o uruchomieniu alarmu. Dzięki temu istnieje możliwość sprawdzenia czy nie nastąpiła aktywacja czujnika podczas nieobecności domowników.
Do wyboru są czujki zasilane z sieci 230 V, za pomocą baterii lub urządzenia posiadające zasilanie podwójne (podstawowe z sieci i dodatkowe bateryjne).

Zasady montażu czujek

Przy ustalaniu optymalnej liczby czujek ważne jest przestrzeganie poniższych zasad:

• w budynkach wielopiętrowym montujemy co najmniej jeden detektor na każdej kondygnacji (najlepszym miejscem montażu jest hol w pobliżu klatki schodowej oraz sypialni),
• pierwszą czujkę montujemy na korytarzu w pobliżu sypialni, dodatkową czujkę montujemy na klatce schodowej, stanowiącej "naturalny komin" dla dymu i ognia,
• montujemy czujnik w sypialni, w której śpi osoba paląca papierosy, w pomieszczeniach, w których znajdują się urządzenia elektryczne mogące być źródłem pożaru (elektryczne piecyki, nawilżacze powietrza itp.), w pomieszczeniach z kominkiem,
• najlepszym miejscem montażu czujnika jest środek sufitu, ponieważ z tego punktu jest najbliżej do każdego miejsca w pomieszczeniu,
• w pomieszczeniach, w których jeden z wymiarów jest większy niż 9 m (np. długi korytarz) należy zamontować czujniki na obu jego końcach.

Aby zminimalizować liczbę tzw. „fałszywych alarmów" nie montujemy czujek:

• w garażu (dotyczy czujników dymu),
• w pobliżu okien, drzwi oraz urządzeń wymuszających burzliwy przepływ powietrza (klimatyzatorów, wentylatorów sufitowych),
• w pomieszczeniach, w których temperatura spada poniżaj 4°C oraz może wzrosnąć powyżej 38°C (np. w zamkniętych werandach, domowych ogrodach zimowych itp.),
• w narożnikach pomieszczeń (jest to tzw. „martwy obszar")
• w miejscach narażonych na wzmożone działanie kurzu, brudu (czynniki te mogą zakłócić prawidłowe działanie sensora lub go zablokować),
• w odległości mniejszej niż 0,9 m od pomieszczeń o dużej wilgotności powietrza (wilgoć lub para wodna może wywoływać „fałszywe alarmy").
• w odległości mniejszej niż 0,9 m od pomieszczeń w których występują produkty spalania (np. kuchnia - dotyczy czujników dymu),
• w pobliżu fluorescencyjnych źródeł światła (min. odległość to 50 cm).