Zaraza ziemniaczana niszczy pomidory, paprykę i bakłażany. Jak chronić uprawy? Opryski i inne sposoby na zarazę ziemniaka

Choroby grzybowe atakujące rośliny użytkowe to prawdziwe utrapienie każdego ogrodnika, jednak niewiele z nich powoduje tak duże straty jak zaraza ziemniaczana (zaraza ziemniaka, fytoftoroza), za którą odpowiedzialny jest grzyb Phytophthora infestans. Patogen najlepiej rozwija się w czasie chłodnego, wilgotnego lata i w sprzyjających warunkach łatwo się rozprzestrzenia, atakując nie tylko ziemniaki, ale też inne rośliny, szczególnie z rodziny psiankowatych, takie jak:

• pomidory,
• papryka,
• bakłażan (oberżyna).

Skuteczność patogenu w rozmnażaniu i rozsiewaniu zarodników jest tak duża, że kiedy choroba zaczyna dawać pierwsze objawy, dla porażonej rośliny zwykle nie ma już ratunku (może zostać całkiem zniszczona w ciągu kilku dni). Grzyb wywołujący chorobę zasiedla początkowo (czerwiec-lipiec) liście wczesnych odmian ziemniaka, a następnie za pomocą wiatru przenosi się na inne gatunki roślin uprawianych w okolicy, nawet na odległość 60 km (dociera także pod osłony). W czasie wilgotnej i chłodnej pogody grzyb wykorzystuje jeszcze jeden sposób rozmnażania, polegający na wytwarzaniu zarodników pływkowych (tzw. pływek), które za pomocą specjalnych wici, przemieszczają się w wilgotnym środowisku, zakażając kolejne rośliny.

Sprawdź też: Te choroby ogórków występują najczęściej. Jakie mają objawy i co stosować, żeby ratować rośliny i zbiory?

W początkowym stadium rozwoju choroby, jej objawy widoczne są głównie na liściach i mają postać brunatnoszarych, nieregularnych, szybko powiększających się plam. Podczas wilgotnej pogody na spodniej stronie liści w miejscu plam widoczny jest białawy nalot grzybni. Po krótkim czasie porażone liście brunatnieją, usychają i zamierają.
Choroba nie poprzestaje jednak na atakowaniu liści, gdyż zarodniki przenoszą się też na pędy, owoce i bulwy. Grzyb przedostaje się do ich wnętrza przez mikropęknięcia i szczeliny, wnikając głęboko do środka miąższu. W miejscu porażenia tkanka brunatnieje i twardnieje, a na jej powierzchni widoczne są wypukłe, zielono-brunatne plamy, pokryte niekiedy białawym nalotem grzybni.

Zakażone pomidory nie dojrzewają, a już dojrzałe szybko gniją (nie nadają się też do zbioru nawet wtedy, gdy zostaną porażone w fazie pełnej dojrzałości, gdyż po ich zerwaniu, choroba nadal się w nich rozwija), podobnie jak owoce papryki i oberżyny, a także bulwy ziemniaków. Jeśli porażone ziemniaki lub pomidory zostaną złożone w przechowalni, ich miąższ zmięknie i zacznie gnić, a choroba przeniesie się na kolejne owoce i bulwy. Chore ziemniaki mogą też stać się źródłem choroby, jeśli w kolejnym roku wykorzystamy je jako sadzeniaki.

Dowiedz się też: Szara pleśń – co to za choroba. Sprawdź, jak ją rozpoznać, jakie rośliny atakuje i jak ją zwalczać

Walka z zarazą ziemniaka jest niezwykle trudna, dlatego warto rozpocząć ją od profilaktyki. Przede wszystkim należy starannie uprzątać po zbiorach wszystkie resztki pożniwne i zniszczyć porażone rośliny, gdyż grzyb potrafi w nich przezimować i rozpocząć swój rozwój następnego roku. Z tego samego względu trzeba przestrzegać zmianowania i nie uprawiać po sobie na tym samym stanowisku roślin podatnych na zarazę i należących do tej samej rodziny botanicznej nawet przez 3-4 lata.
Warto również wybierać do uprawy odmiany warzyw jak najmniej wrażliwe na zarazę. Pomocny może być też profilaktyczny oprysk zagrożonych roślin preparatami roślinnymi na bazie czosnku lub cebuli. Podczas podlewania roślin (szczególnie pod osłonami), należy też unikać moczenia liści, gdyż wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi grzyba. Warzywa uprawiane pod osłonami trzeba też systematycznie wietrzyć, co pozwoli uniknąć gromadzenia się w powietrzu nadmiaru wilgoci.

Niestety, kiedy mamy do czynienia z zarazą ziemniaczaną, sama profilaktyka może nie wystarczyć, a wtedy konieczne będzie sięgnięcie po jeden z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin i zastosowanie ich w dawkach oraz terminach zalecanych przez producenta (obecne są to m.in.: Revus 250 SC, Orvego 525 SC, Cabrio Duo 112 EC i Miedzian 50 WP). Opryski środkami ochrony roślin należy rozpocząć natychmiast po zauważeniu pierwszych, nawet niewielkich objawów choroby, a w czasie sprzyjającej rozwojowi grzyba pogody (niska temperatura i wysoka wilgotność) oraz przy jednoczesnej uprawie kilku zagrożonych zarazą grup roślin, warto zastosować również oprysk profilaktyczny, który może zapobiec rozwojowi choroby.