Odnawialne źródła energii: solary, pompy ciepła, panele fotowoltaiczne. W co inwestujemy?

Prace legislacyjne nad prawem dotyczącym Odnawialnych Źródeł Energii w Polsce trwają. Na razie nie wiadomo, czy od 2015 roku – jak zapowiadano – każdy inwestor planujący budowę czy przebudowę obiektu – będzie musiał uwzględnić w niej zastosowanie paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych czy pomp ciepła.

Zgodnie z zapowiedziami budynki nawet wielorodzinne, nowe jak i te remontowane będą musiały korzystać z odnawialnych źródeł energii, która miała stanowić 13% całej używanej w obiekcie energii.

To efekt przystosowania polskich przepisów do unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego, w którym zobowiązaliśmy się, że do 2020 roku minimum 15 procent całej energii produkowanej w kraju będzie pochodzić z tzw. źródeł odnawialnych. Osiągnąć to mamy przez duże inwestycje np. w elektrownie wodne czy wiatrowe, ale także właśnie przez miniinstalacje w budynkach mieszkalnych. 

Faktem jest jednak, że OZE mimo braku regulacji już cieszą się coraz większym zainteresowaniem osób budujących i remontujących budynki jedno- i wielorodzinne, o czym może świadczyć wzrost liczby produktów dostępnych na rynku i firm instalatorskich w tej branży.

Dużym problemem dla inwestora indywidualnego jest jednak jeszcze koszt tych urządzeń (cały system grzewczy z zastosowanymi OZE oferowany przez BOŚ kosztuje od 80 tys. zł, a sama pompa ciepła odzyskująca energię cieplną z powietrza ok. 10 tys.zł, kolektory dla 4-osobowego gospodarstwa – 15 tys. zł). Obowiązujące obecnie formy dofinansowania (dopłaty do kredytu zaciągniętego na zakup i montaż OZE) zdaniem część inwestorów są nieopłacalne. 

– Gdyby to były bezpośrednie dopłaty dla inwestora, nie uzależnione od konieczności zaciągnięcia kredytu, to korzyść byłaby większa, a tak po przekalkulowaniu wychodziły na prawdę minimalne zyski, więc na kolektory słoneczne się nie zdecydowałem – mówi Sławomir Łoziński z podopolskiej wsi, który kilka lat temu stawiał dom jednorodzinny. – Tymczasem większość dopłaty "zjadały" odsetki i obsługa kredytu bankowego.

Instalacja kolektorów i połączonego z nimi systemu grzewczego ciepłej wody użytkowej sprawdziła się natomiast w jednej z opolskich wspólnot mieszkaniowych. – W efekcie rachunki za ciepłą wodę spadły. Z nadwyżek możemy spłacać raty kredytu. Na przeprowadzenie takiej inwestycji z własnych funduszy nie byłoby nas stać – mówi przedstawiciel opolskiej wspólnoty.

Najkorzystniej jest jeśli ogrzewanie wody użytkowej drogim prądem zamieniamy na ogrzewanie energią z kolektorów słonecznych.

Krzysztof Laska ze Świdnicy zdecydował się z kolei na zastosowanie w modernizowanym domu jednorodzinnym pompy ciepła do ogrzewania wody użytkowej. – Po przeprowadzeniu kalkulacji okazało się to najbardziej ekonomicznym i wygodnym rozwiązaniem – mówi. Pompa odzyskująca ciepło z powietrza w tym przypadku jest uzupełnieniem do centralnej instalacji ogrzewania gazowego. Zdaniem inwestora analizy wskazywały, że urządzenie to nie sprawdziłoby się jako służące do ogrzewania całego domu. 

Zobacz: Gdzie stawiano dotychczas farmy wiatrowe w Polsce

Urządzenia i systemy odnawialnych źródeł energii znajdują zastosowanie w ogrzewaniu pomieszczeń, podgrzewaniu wody użytkowej, oraz wytwarzaniu energii elektrycznej do oświetlenia i zasilania elektrycznych odbiorników domowych.

Wykorzystywane obecnie systemy i urządzenia OZE w polskim budownictwie:

• ogniwa fotowoltaiczne (do zasilania systemów grzewczych i instalacji elektrycznych),
• kotły na biomasę: zrębki drewniane, pelet, słomę (do ogrzewania budynków i wody),
• pompy ciepła (do ogrzewania budynków i ciepłej wody użytkowej),
• panele słoneczne (do ogrzewania budynków i wody),
• rekuperacja ciepła z układów wentylacyjnych.

Nie czekając na zakończenie prac legislacyjnych dotyczących OZE i związanych z tym zmian w prawie budowlanym Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadził na lata 2014–2018 program Prosument, którego celem jest wspieranie zakupu i montażu mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii.

Dopłaty z NFOŚiGW przeznaczane są jednak nadal na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż OZE m.in. dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych.

Jego efektem ma być ograniczenie emisji CO2 (dwutlenku węgla) w wysokości 165 000 Mg oraz roczna produkcja energii z odnawialnych źródeł 360 000 MWh.

Budżet programu wynosi 600 mln zł na lata 2014–2020 z możliwością zawierania umów kredytu do 2018 roku.

Finansowane będą instalacje do produkcji energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej wykorzystujące:

• źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt,
• systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, oraz układy mikrokogeneracyjne (w tym mikrobiogazownie) o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe.

Podstawowe zasady udzielania dofinansowania:

• pożyczka/kredyt preferencyjny wraz z dotacją łącznie do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji,
• dotacja w wysokości 20% lub 40% dofinansowania (15% lub 30% po 2015 r.),
• maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych od 100 tys. zł do 450 tys. zł, w zależności od rodzaju beneficjenta i przedsięwzięcia,
• określony maksymalny jednostkowy koszt kwalifikowany dla każdego rodzaju instalacji,
• oprocentowanie pożyczki/kredytu: 1%,
• maksymalny okres finansowania pożyczką/kredytem: 15 lat.
• wykluczenie możliwości uzyskania dofinansowania kosztów przedsięwzięcia z innych środków publicznych

Dowiedz się:Jak wspierają inwestycje w OZE w Wielkiej Brytanii

Program NFOŚiGW jest wdrażany na trzy sposoby.

1. Dla jednostek samorządu terytorialnego (jst) i ich związków (pożyczki wraz z dotacjami dla jst, wybór osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych lub spółdzielni mieszkaniowych (dysponujących lub zarządzających budynkami wskazanymi do zainstalowania małych lub mikroinstalacji OZE) należy do jst,nabór wniosków od jst w trybie ciągłym, prowadzony przez NFOŚiGW, kwota pożyczki wraz z dotacją ≥ 1000 tys. zł.
2. Za pośrednictwem banków (środki udostępnione bankom, z przeznaczeniem na udzielanie kredytów bankowych łącznie z dotacjami,nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez banki.
3. Za pośrednictwem WFOŚiGW (środki udostępnione WFOŚiGW z przeznaczeniem na udzielenie pożyczek łącznie z dotacjami, nabór wniosków od osób fizycznych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, w trybie ciągłym, prowadzony przez wojewódzkie fundusze, które podpiszą umowy z NFOŚiGW).

Warto przeczytać: Wady i zalety kolektorów słonecznych

W latach 2014–2015 uruchomiono część pilotażową programu w wysokości 300 mln zł, które podzielono po równo między jednostki samorządu terytorialnego, banki i WFOŚiGW.

Nabór wniosków dla jst rozpoczęto 26.05.2014 roku, natomiast nabór wniosków dla WFOŚiGW rozpoczęto 16.07.2014 roku. Nabór wniosków dla banków – po uchwaleniu zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska.

Energia konwencjonalna czyli prąd, gaz i ciepła woda, będzie drożeć, zatem powszechne wykorzystanie OZE wydaje się nieuniknione.