Judaszowiec - oryginalne drzewo ozdobne. Poznaj pięknie kwitnące judaszowce i sprawdź, jak je uprawiać w polskich warunkach

Judaszowiec, choć za nim stoi historia o zdrajcy Chrystusa, jest pięknym drzewem. Niektórzy ogrodnicy uważają nawet, że to najpiękniejsze drzewo kwitnące wiosną. – Kwitnie na przełomie kwietnia i maja – mówi Jarosław Mikietyński, ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Drzewo wytwarza także ładne, duże liście o kształcie serca. Latem są zielone, natomiast jesienią przebarwiają się na żółto.

– Judaszowiec kwitnie niestandardowo, ponieważ tylko na pniu i na gałązkach. Jest to zjawisko kauliflorii. To oznacza, że kwiaty wyrastają bezpośrednio na zdrewniałych, starych pniach i grubszych gałęziach. Na pędach jednorocznych takiego zjawiska nie obserwuje się.
Kwiaty judaszowca to typowe tzw. kwiaty motylkowe – z tzw. żagielkiem, łódeczką i skrzydełkami. Przypominają np. kwiaty wisterii (a ogólną budową – również np. fasoli czy łubinu). Oryginalne u judaszowca jest również to, że kwitnie, zanim wypuści liście. Kwitnie na różowo, czerwono, czasem kremowo lub biało, w zależności od odmiany. Niektórzy ogrodnicy uważają, że kolor czerwony to symbol krwi Chrystusa, a biały oznacza rychłe zmartwychwstanie. Ale są także inne tłumaczenia tych kolorów.

Tradycja wiąże judaszowiec z samobójczą śmiercią Judasza – po tym wydarzeniu kwiaty drzewa miały nawet zmienić ze wstydu kolor – z białego na różowy. Jednak Nowy Testament nie podaje żadnej informacji o tym nieszczęsnym drzewie. Niektórzy przypuszczają, że Judasz mógł się powiesić na dębie lub fidze (nie są wykluczone również i inne gatunki). W niektórych regionach, w tym w Polsce, ludowa tradycja wiąże śmierć Judasza z topolą osiką. To od czasu tego wydarzenia osika drży, a jej pędów nie należy używać do robienia palm wielkanocnych.

Skąd więc „judaszowiec”? Możliwe jest, że przed wiekami przekręcono nazwę tego drzewa z „drzewo Judei” na „drzewo Judasza”, czyli  „arbor Judeae” stało się „arbor Judae”. Judea to kraina geograficzna w Izraelu, gdzie te drzewa rosną i tylko jedna litera różni jej łaciński zapis od imienia Judasza. O pomyłkę więc nietrudno. Podobnie jak o powstanie legendy, tłumaczącej nazwę.

Najpopularniejsze są trzy gatunki tego drzewa. – To judaszowiec chiński, judaszowiec wschodni (zwany też południowym) oraz kanadyjski – wymienia Mikietyński. – Judaszowiec kanadyjski jest najbardziej mrozoodporny, a najbardziej podatny na mróz jest judaszowiec chiński. Ciekawą odmianą judaszowca kanadyjskiego jest Forest Pansy o purpurowych liściach oraz Ruby Falls – to judaszowiec płaczący – o przewieszających się gałęziach i bordowych liściach,

W Polsce najczęściej uprawia się judaszowiec wschodni, zwany też południowym (Cercis siliquastrum). To właśnie on rośnie w m.in. w zachodniej Azji i południowej Europie, czyli od niego wzięła się nazwa związana z Judaszem (lub Judeą). Judaszowiec kanadyjski – pochodzi z Ameryki Północnej, ale nieco wbrew nazwie rośnie głównie w USA i Meksyku, natomiast judaszowiec chiński – występuje naturalnie na terenie Chin i Japonii.

Judaszowiec, choć niezbyt oporny na mróz, dobrze radzi sobie z suszą, chociaż najlepiej rośnie w żyznej, wilgotnej, wapiennej i lekkiej glebie. Warto zasadzić judaszowca w miejscu, w którym będzie eksponowany na słońce. Należy jednak wybrać miejsce zaciszne, osłonięte od wiatru. Nie lubi być przesadzany, bo jego korzenie palowe „przyzwyczajają się” do jednego miejsca (wrastają głęboko w ziemię).
Na zimę warto okryć judaszowca, zwłaszcza, jeżeli jest to młode drzewo. – Oczywiście nie da się całego drzewa okryć ze względu na jego wysokość – zaznacza nasz rozmówca. – Zwykle judaszowiec dorasta do 12 metrów, chociaż w polskich warunkach ma on najwyżej 6 metrów wysokości.

Kwiaty judaszowca mają zastosowanie w kuchni. Jego owoce są jadalne, a rosną w strąkach. Mają orzeźwiający, słodko kwaśny smak. Marynowane owoce są w smaku podobne do kaparów. Judaszowiec, na surowo lub ususzony, może być stosowany jako przyprawa do sałatek.

W tradycyjnym lecznictwie stosowano wywar z kory judaszowca. Rozgrzewający napar działał przeciwgorączkowo, aseptycznie, pomagał w leczeniu trudno gojących się ran. W rzemiośle drzewo judaszowca też było znane. Z jego młodych pędów wyrabiano kosze.