Goździki na ból głowy, zęba i trawienie. Jakie właściwości lecznicze mają goździki i jak w pełni je wykorzystać? To więcej niż przyprawa!

Dobrze nam znane goździki przyprawowe to pączki kwiatowe. Zrywa się je, zanim się rozwiną i poddaje obróbce, polegającej na suszeniu i odymianiu. W wyniku tego nabierają brunatnego koloru (świeże są różowe). Tych aromatycznych pączków dostarcza drzewo o nazwie goździkowiec wonny, który jest też znany jako czapetka wonna, Syzygium aromaticum. Pierwotnie goździkowce rosły w Indonezji, ale wprowadzono także uprawy w Afryce przede wszystkim na Madagaskarze i w Tanzanii. Goździkowiec jest spokrewniony z równie aromatycznym i pożytecznym mirtem. 

Goździki mają słodki, lekko pikantny, korzenny aromat. Za ich smak i zapach odpowiada znajdujący się w nich olejek, który ma także właściwości lecznicze.
Goździki likwidują bakterie: żucie dwóch goździków przez około 5 minut to naturalny sposób na odświeżenie oddechu. Goździki likwidują przyczyny nieświeżego oddechu, a nie tylko objawy. Wspomagają trawienie: niewielką ilość startych lub zmielonych goździków można dodawać do ciężkostrawnych potraw, np. bigosu, potraw z grzybami czy fasoli. Nie tylko wzbogacą one smak tych dań, ale też zapobiegną niestrawności i wzdęciom. Działają przeciwbólowo: rozluźniają i uśmierzają ból. Można je żuć w przypadku bólu zęba lub obłożyć bolące miejsce zmielonymi goździkami.

Goździki to jedne z podstawowych przypraw korzennych. Były znane i stosowane od starożytności, zarówno w Azji (Indiach i Chinach), jak i Europie. W czasach nowożytnych były również bardzo cenione, do tego stopnia, że o monopol na uprawę i handel nimi mocno, a nawet krwawo, rywalizowały Portugalia, Holandia, Anglia i Francja.
Obecnie goździki można kupić w każdym sklepie spożywczym za naprawdę niewielką cenę. A warto to zrobić, bo goździki przydadzą się nie tylko w kuchni, ale też pomogą na ból zębów, głowy czy gardła. Poza tym rozgrzeją, pobudzą krążenie i pomogą obniżyć poziom cukru oraz „złego” cholesterolu.

Goździki zawierają sporo olejku eterycznego, a także garbników. Ale ich główną „siłą” jest związek chemiczny o nazwie eugenol. Ma on silnie działanie odkażające oraz znieczulające i to on przede wszystkim decyduje o leczniczych właściwościach goździków.

Goździki można stosować w postaci całej lub zmielonej, jednak najlepiej kupować je w całości, a nie w proszku, bo ten szybciej straci część właściwości. Goździki bez problemu zmielimy w młynku do kawy lub przypraw i będziemy mieć świeższy i bardziej wartościowy produkt. Jeśli zdecydujemy się na całe goździki, możemy je po prostu żuć, przy czym trzeba pamiętać, że wysuszone są dość kruche. Uwaga: rozgryzione goździki są pikantne.

Z goździków uzyskuje się także olejek eteryczny o właściwościach leczniczych. Bez trudu można go kupić w sklepach zielarskich. Ważne jest, żeby olejku goździkowego używać wyłącznie w postaci rozcieńczonej, np. w innym oleju, choćby słonecznikowym, albo w wodzie (dotyczy to wszystkich olejków eterycznych).
Pamiętajmy, że zarówno świeżo zmielone goździki, jak i olejek są znacznie mocniejsze niż goździki w całości.

Goździki świetnie działają przy problemach z zębami oraz dziąsłami. Ponieważ jednocześnie działają odkażająco i znieczulająco, pomagają na ból zębów. Ekstrakt z goździków wchodzi m.in. w skład preparatów łagodzących ząbkowanie u dzieci, ale goździki pomogą także dorosłym. Kiedy dopadnie nas ból zęba, wystarczy pożuć kilka całych goździków lub do bolącego miejsca przyłożyć wacik nasączony olejkiem goździkowym. Pamiętajmy jednak, że to środek doraźny, a nie sposób na wyleczenie zęba i nie zastąpi on wizyty u dentysty.

Goździki pomagają także na afty i pleśniawki w jamie ustanej – w tym przypadku również można żuć goździki lub posmarować chore miejsca rozcieńczonym olejkiem goździkowym.

Goździki działają też wspaniale na odświeżenie oddechu. Podobno w dawnych Chinach człowiek, który miał stanąć przed obliczem cesarza, obowiązkowo musiał żuć goździki, żeby nie narażać władcy na nieprzyjemny zapach. Ta metoda działa i teraz.

Żucie kilku goździków sprawi, że pozbędziemy się nieprzyjemnego zapachu z ust, wraz z bakteriami, które go powodują. To ciekawa i zdrowa alternatywa dla gum do żucia.

Goździki mogą też ukoić ból głowy. Tutaj przyda się przede wszystkim olejek goździkowy. Kilka kropel dodanych do kąpieli bardzo często powoduje, że ból głowy ustępuje. Olejkiem goździkowym można również natrzeć skronie.

Uwaga: olejek goździkowy ma również właściwości rozgrzewające i pobudzające krążenie, dlatego jeśli mamy nadciśnienie (z którym mogą wiązać się bóle głowy), zrezygnujmy ze stosowania go. Uważajmy też przy bólach migrenowych, bo intensywny zapach olejku może nie podziałać na nas dobrze (jednak stosując go z umiarem, warto wypróbować jego działanie).

Goździki dobrze działają również na układ trawienny, m.in. łagodzą wzdęcia oraz zgagę. Dlatego nie zapominajmy, że goździki to świetna przyprawa, która pasuje nie tylko do pierników i innych słodkości, ale także do mięs i kapusty.

Na silne zaburzenia trawienne, biegunkę i ból brzucha pomaga napar z goździków. Wystarczy 1-2 łyżeczki goździków zalać szklanką wrzątku i parzyć po przykryciem; napar trzeba pić mniejszymi porcjami, po ok. 100 ml.

Antybakteryjne i przeciwbólowe właściwości goździków przydadzą się też przy przeziębieniu i bólu gardła. W tym przypadku możemy żuć ząbki goździków lub sięgnąć po napar z goździków (ale należy go pić w mniejszych porcjach niż przy zaburzeniach trawiennych).

Substancje zawarte w goździkach dobrze wpływają też na skórę. Szczególnie jeśli jesteśmy podatni na grzybicę, warto sięgać po olejek goździkowy (np. dodawany do kąpieli), bo goździki mają właściwości również przeciwgrzybicze. Moczenie stóp w wodzie z olejkiem goździkowym pomoże i na grzybicę, i ograniczy nadmierną potliwość oraz nieprzyjemny zapach.

Olejek goździkowy (koniecznie rozcieńczony np. olejem roślinnym) można też wcierać w skórę przy bólach reumatycznych (wchodzi on w skład maści na bóle kręgosłupa i stawów).

Goździki są pożyteczne, ale pamiętajmy, że w nadmiarze wszystko szkodzi, również zdrowe rzeczy. Poza tym zdarzają się różne uczulenia, więc sprawdźmy na małej dawce, czy nie mamy alergii na goździki. Goździków nie powinny nadużywać kobiety w ciąży, a także osoby cierpiące na nadciśnienie, hipoglikemię oraz problemy z krzepliwością krwi.